Jitiya Vrat 2025 : हे व्रत करण्यापूर्वी खातात मच्छी-भात, शाकाहारी महिला माशांऐवजी खातात नोनी भाजी!
सार
Jitiya Vrat 2025 : व्रतापूर्वी मासे-भाताचे सेवन 'माछ-भात' म्हणून ओळखले जाते. असे मानले जाते की यामुळे शक्ती आणि ऊर्जा मिळते आणि व्रत यशस्वी होते. मासे हे शुभ आणि समृद्धीचे प्रतीक मानले जाते. शाकाहारी महिला माशांऐवजी नोनी भाजी खातात.
Jitiya Vrat 2025 : जितिया व्रत, ज्याला जीवित्पुत्रिका व्रत असेही म्हणतात, हे एक अत्यंत महत्त्वाचे व्रत आहे, जे मुख्यतः बिहार, झारखंड, उत्तर प्रदेश आणि नेपाळच्या काही भागात माता आपल्या मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि सुख-समृद्धीसाठी करतात. या व्रताशी अनेक सांस्कृतिक परंपरा जोडल्या गेल्या आहेत, त्यापैकी एक म्हणजे जितियाच्या एक दिवस आधी मासे खाण्याची परंपरा. पण आता प्रश्न असा आहे की जितियाच्या एक दिवस आधी मासे का खाल्ले जातात? याचे उत्तर तुम्हाला येथे मिळेल. तसेच, येथे शाकाहारी महिला काय खातात ते सांगितले आहे.
जितियापूर्वी मासे का खाल्ले जातात?
- जितिया व्रताच्या एक दिवस आधी मासे खाण्याची परंपरा आहे, ज्याला स्थानिक भाषेत 'माछ-भात खाए के उपवास करे के' असे म्हणतात. मासे खाण्याची तीन मुख्य कारणे आहेत-
- असे मानले जाते की व्रतापूर्वी मासे खाल्ल्याने कठीण तपश्चर्येच्या येणाऱ्या दिवसासाठी शक्ती आणि सहनशक्ती मिळते, तसेच पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या शतकानुशतके जुन्या परंपरांचा आदर केला जातो. असे मानले जाते की जर व्रतापूर्वी माछ-भात खाल्ले नाही तर व्रताचे पूर्ण फळ मिळत नाही.
- अनेक समुदायांमध्ये मासे हे शुभ, समृद्धी आणि उर्वरतेचे प्रतीक मानले जाते. अशी मान्यता आहे की मासे खाल्ल्याने व्रतादरम्यान शरीर मजबूत राहते आणि व्रत यशस्वी होते.
- जितिया व्रतात माता निर्जल उपवास करतात, जो कठीण मानला जातो. म्हणून व्रताच्या एक दिवस आधी पौष्टिक आणि ऊर्जा देणारा आहार घेतला जातो, ज्यामध्ये मासे (प्रथिने स्रोत) आणि भात (कार्बोहायड्रेट स्रोत) असतात.
जितिया व्रतापूर्वी कधी खाल्ला जातो माछ-भात?
अष्टमी तिथीच्या रात्री, म्हणजेच व्रत सुरू होण्याच्या एक दिवस आधी, रात्रीचे जेवण माछ-भात (मासे-भात) असते. त्यानंतर, दुसऱ्या दिवशी सकाळपासून माता निर्जल उपवास करतात आणि दुसऱ्या दिवशी व्रत सोडतात.
जितिया व्रतात शाकाहारी महिला काय खातात?
शाकाहारी महिलांसाठी कर्मीची भाजी आणि नोनीची भाजी माशांसारखी मानली जाते. अशा वेळी माशांऐवजी नोनीची (चिगळ, घोळाची, चिवची) भाजी खाल्ली जाते.