)
चाणक्य नीती: मित्र कसे असावेत? खऱ्या मैत्रीचे रहस्य
)
चाणक्य नीतीमधील मैत्रीवरील विचार
चाणक्य नीती (कौटिल्य अर्थशास्त्र) मध्ये मैत्री आणि मित्र निवडीसंदर्भात अनेक महत्त्वपूर्ण विचार मांडले गेले आहेत. चाणक्य यांचा दृष्टिकोन हा व्यावहारिक आणि बुद्धिमत्तेवर आधारित होता.
)
मित्र निवडताना काळजीपूर्वक विचार करा
चाणक्य म्हणतात की खरे मित्र ते असतात जे संकटात साथ देतात. केवळ सुखद काळात आपल्याबरोबर असणाऱ्यांवर विश्वास ठेवू नये.
)
2. सद्गुणी मित्र निवडा
“शुभे मित्रे भवेत प्रीति:।”
सद्गुणी, प्रामाणिक, आणि चांगल्या स्वभावाचा मित्र आपल्याला नेहमी चांगलेच मार्गदर्शन करतो. अशा मित्रांचा सहवास लाभदायक असतो.
3. दुर्जन मित्रांपासून सावध रहा
“सर्पं दंष्ट्रहि हीनं च दुर्जनं कृतघ्नताम्।”
चाणक्य म्हणतात की दुष्ट व्यक्ती किंवा फसवणूक करणारे मित्र सापापेक्षा अधिक धोकादायक असतात. अशा व्यक्तींशी संबंध ठेवणे टाळा.
4. मित्रांवर अवलंबून राहण्याची गरज नाही
“आत्मनः परितोषेण न संतुष्टाः परे जनाः।”
स्वतःच्या आत्मनिर्भरतेवर भर द्या. मित्रांना पूर्णतः अवलंबून राहिल्यास ते कधी कधी तुमच्या अपेक्षा पूर्ण करू शकणार नाहीत.
5. मित्रता टिकवण्यासाठी विश्वास आणि आदर आवश्यक
“विश्वासः फलम मित्रस्य।”
मैत्री टिकवण्यासाठी विश्वास हा अत्यंत महत्त्वाचा आहे. जर विश्वास गमावला, तर मैत्री तुटते.
6. गुपिते मित्रालाही सांगताना काळजी घ्या
“नह्यकथनम् रहस्यम्।”
चाणक्य म्हणतात की मित्र असला तरी प्रत्येक गोष्ट त्याच्यासोबत शेअर करू नका. काही गुपित गोष्टी स्वतःजवळ ठेवाव्यात.
7. मित्रांचे स्वरूप वेळेनुसार कळते
“आपत्काले स ते मित्रं यः सुहृद् यः सहायका।”
खरे मित्र कोण आहेत हे कठीण काळात कळते. ज्यांना तुमच्या गरजेच्या वेळी मदत करता येते, तेच खरे मित्र.
सार:
चाणक्यांच्या या विचारांवरून असे दिसते की त्यांनी मैत्रीला एक पवित्र पण विचारपूर्वक जोपासायची नाती मानली आहेत. त्यांच्यामते मैत्री ही निष्ठा, प्रामाणिकपणा व बुद्धिमत्तेने सांभाळावी.