खूनी लोहड़ी: चंबाची अनोखी परंपरा

यावर्षी लोहड़ीचा सण १३ जानेवारी, सोमवारी साजरा केला जाईल. हा सण संपूर्ण देशभर नाचगाण्याने साजरा केला जातो, पण देशात एक अशीही जागा आहे जिथे याला खूनी लोहड़ी म्हणून ओळखले जाते.

हिमाचल प्रदेशातील चंबा येथे लोहड़ीला ‘खूनी लोहड़ी’ म्हणतात. या नावामागे येथील एक स्थानिक परंपरा आहे, जी आजही चालू आहे. याच परंपरेमुळे याचे हे नाव पडले आहे.

चंबा येथे १५ खास जागांना मढी म्हणतात. यापैकी १३ मढ्यांना महिला आणि २ मढ्यांना पुरुष मानले जाते. लोहड़ीच्या निमित्ताने या मढ्यांवर कब्जा करण्याची परंपरा आहे.

रियासत काळात लोहड़ीच्या संघर्षापूर्वी पशु बली देण्याची परंपरा होती, परंतु नंतर ती बंद करण्यात आली. आजही काही लोक खूनी लोहड़ीची ही परंपरा जिवंत ठेवत आहेत.