भारताने वारंवार डोनाल्ड ट्रम्प यांना तोंडावर पाडले, अमेरिकेने 50 टक्के टॅरिफच्या रुपात केली परतफेड

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यातील मैत्री, ज्याला माध्यमांनी “ब्रोमॅन्स” अशी उपमा दिली, ट्रम्प यांच्या पहिल्या कार्यकाळाच्या अखेरीस ढासळू लागली. त्याची परिणती ५० टक्के टॅरिफमध्ये झाल्याचे विश्लेषक सांगतात. 

दोन्ही बाजूंमध्ये अविश्वासाचे बीज पेरले

दुसऱ्या कार्यकाळातही ती हळूहळू सुधारण्याचे प्रयत्न झाले, तरीही मतभेद कायम राहिले, असे व्हाईट हाऊस मधील माजी वर्तुळातील सूत्रांनी सांगितले. मात्र, भारत किंवा अमेरिकेच्या अधिकृत पातळीवर याची पुष्टी झालेली नाही.

२०१९ मध्ये पाकिस्तानचे तत्कालीन पंतप्रधान इम्रान खान यांची व्हाईट हाऊसला भेट दिली तेव्हा ट्रम्प यांनी “मी काश्मीर प्रश्नावर मध्यस्थी करायला तयार आहे, मोदींनी मला ते काम करण्याची विनंती केली आहे” असे वक्तव्य केले. भारताने तत्काळ याला विरोध केला आणि स्पष्ट केले की, काश्मीर हा द्विपक्षीय मुद्दा असून तिसऱ्या देशाचा हस्तक्षेप मान्य होणार नाही. या प्रसंगानंतर दोन्ही बाजूंमध्ये अविश्वासाचे बीज पेरले गेले.

यानंतर “नमस्ते ट्रम्प” या मोठ्या कार्यक्रमाने वातावरण काही काळ सुधारले, पण २०२४ मध्ये अमेरिकेच्या राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणूक मोहिमेत मोदींनी कमला हॅरिस यांची भेट घेतली आणि ट्रम्प यांची भेट नाकारली. हे ट्रम्प यांना अजिबात पसंत पडले नाही.

विकसित भारत” ही संकल्पना

२०२५ मध्ये मोदी यांची दुसऱ्यांदा ट्रम्प यांच्याशी व्हाईट हाऊस मध्ये भेट झाली. मात्र, व्यापार आणि कर (tariff) विषयावर ट्रम्प खूपच नाराज होते. त्यांनी भारताला “टॅरिफ किंग” असे संबोधले. भारत-अमेरिका भागीदारीसाठी दोन्ही देशांनी कराराचा मसुदा तयार केला होता, पण ट्रम्प यांना मोठे आणि थेट घोषणापत्र हवे होते.

तसेच, मोदींनी “MIGA – विकसित भारत” ही संकल्पना मांडली, तर ट्रम्प आपले “MAGA” (Make America Great Again) पुढे रेटत होते. त्यातच एलोन मस्क यांनी मोदींची भेट घेतल्याने ट्रम्प अजूनच नाराज झाले.

ऑपरेशन सिंदूर

भारत-पाकिस्तानमधील ऑपरेशन सिंदूर या अल्पकालिन लढाईदरम्यानही ट्रम्प यांनी “मीच युद्ध थांबवले” असे विधान केले. मात्र, भारताने असा कोणताही दावा फेटाळला आणि पाकिस्तानकडून युद्धबंदीची विनंती आल्यावरच कारवाई थांबवली, असे स्पष्ट केले. ट्रम्प यांना या भूमिकेमुळे धक्का बसला.

“फोटो-ऑप” सापळा

अखेरीस, कॅनडा येथील G-7 परिषदेनंतर ट्रम्प यांनी मोदींना व्हाईट हाऊसला आमंत्रण दिले होते. पण त्याच दिवशी त्यांनी पाकिस्तानच्या लष्करी प्रमुख आसिम मुनीर यांनाही बोलावले होते. भारताला हा “फोटो-ऑप” सापळा वाटला आणि मोदींनी भेट नाकारली. यामुळे ट्रम्प पूर्णपणे नाराज झाले आणि दोन्ही देशांमधील व्यापार करारही कोसळला.

गैरसमज, राजकीय स्पर्धा आणि व्यापार

ट्रम्प-मोदी यांची मैत्री सुरुवातीला गाजली असली तरी, गैरसमज, राजकीय स्पर्धा आणि व्यापार विषयावरील मतभेदांमुळे ती हळूहळू तुटत गेली. त्याचीच परिणती ५० टक्के टॅरिफमध्ये झाली असल्याचे राजकीय विश्लेषक सांगतात.