मुस्लीमबहुल इराणमध्ये हिंदू समाजाची लोकसंख्या किती आणि कुठे राहतात? घ्या जाणून

इराण हा एक प्रमुख इस्लामी प्रजासत्ताक देश असून, येथील 99% लोकसंख्या मुस्लिम धर्मीय आहे. मात्र या मुस्लीमबहुल देशातही काही हिंदू नागरिक वास्तव्यास आहेत. त्यांची संख्या कमी असली तरी ते शांततेने आपले धार्मिक आणि सामाजिक आयुष्य जगतात.

शिया पंथांचे अनुयायी

इराण हा एक प्राचीन इतिहास असलेला, इस्लाम धर्म बहुसंख्य असलेला देश आहे. इस्लामच्या शिया पंथाचे अनुयायी येथे सर्वाधिक असून, देशातील सुमारे 99% लोकसंख्या मुस्लिम आहे. मात्र या मुस्लीमबहुल राष्ट्रात इतर धर्मीयांनाही धार्मिक स्वातंत्र्याच्या मर्यादित चौकटीत राहून अस्तित्व टिकवता आलं आहे. हिंदू समाज हे त्याच उदाहरणांपैकी एक आहे.

इराणमधील हिंदूंची लोकसंख्या

इराणमध्ये हिंदूंची एकूण लोकसंख्या फारच कमी असून ती सुमारे 20,000 ते 25,000 इतकी आहे, असे विविध अंतरराष्ट्रीय अहवालांमधून समजते. ही संख्या इराणच्या सुमारे 8 कोटी लोकसंख्येच्या तुलनेत अत्यल्प आहे. बहुसंख्य हिंदू हे भारत, नेपाळ, श्रीलंका व बांगलादेशमधून स्थलांतरित झालेले नागरिक किंवा त्यांच्या पुढच्या पिढ्या आहेत. यामध्ये व्यापारी, अभियंते, शिक्षक आणि विविध आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांमध्ये काम करणारे व्यावसायिक यांचा समावेश आहे.

कुठे राहतात हिंदू?

इराणमधील हिंदू समुदाय मुख्यत्वे तेहरान, शिराझ, इस्फहान आणि बंदर अब्बास या प्रमुख शहरांमध्ये आढळतो. विशेषतः बंदर अब्बास हे दक्षिण इराणमधील बंदर असलेलं शहर हिंदू समाजासाठी ऐतिहासिक महत्त्वाचं आहे. याठिकाणी 18व्या शतकात भारतातील गुजराती व्यापाऱ्यांनी स्थायिक होताना आपला धर्म व संस्कृती टिकवून ठेवण्याचा प्रयत्न केला होता.

धार्मिक व सांस्कृतिक केंद्र

इराणमध्ये काही ठिकाणी हिंदू मंदिरेही अस्तित्वात आहेत. यामधील 'बंदर अब्बास हिंदू मंदिर' हे सर्वात प्रसिद्ध मंदिर आहे. हे मंदिर 1892 मध्ये बांधले गेले असून भारतातून आलेल्या व्यापाऱ्यांनी ते उभारले होते. हे मंदिर अजूनही अस्तित्वात असून ते हिंदू समाजाचे एक सांस्कृतिक केंद्र म्हणून ओळखले जाते. या मंदिरात गणेश, हनुमान व राम यांच्या मूर्ती आहेत. याशिवाय तेहरानमध्येही एक छोटं हिंदू मंदिर आहे जे खासगी स्वरूपाचं आहे आणि धार्मिक उत्सवांवेळी खुलं केलं जातं.

धार्मिक अधिकार आणि मर्यादा

इराणमध्ये हिंदूंना आपले धार्मिक कार्य करण्यासाठी काही प्रमाणात स्वातंत्र्य आहे, मात्र इस्लामी कायद्यानुसार त्यांना धर्मप्रसार किंवा सार्वजनिक पूजा करण्यास मनाई आहे. त्यांना धार्मिक उत्सव बंद दरवाज्यांआड साजरे करावे लागतात. होळी, दिवाळी, गणेशोत्सव यासारखे सण समुदाय पातळीवर खासगी ठिकाणी साजरे केले जातात.

सामाजिक समावेश

इराणमधील हिंदू समाज हा मुख्यत्वे शांतताप्रिय व व्यवसायाभिमुख असून, स्थानिक मुस्लिम लोकांशी त्यांचे सामंजस्यपूर्ण संबंध आहेत. इराणी सरकार हिंदूंचा उल्लेख ‘गैर-अहले किताब’ म्हणून करते, म्हणजे इस्लाम, ख्रिश्चन आणि ज्यू धर्मापलीकडील. त्यामुळे त्यांना सरकारी पातळीवर फारसा अधिकार नसला तरी त्यांच्या अस्तित्वास आक्षेप घेतला जात नाही.