नागपुरच्या मराठमोळ्या दिव्या देशमुखने २०२५ चा फिडे महिला बुद्धिबळ विश्वचषक जिंकून भारताची पहिली महिला विजेती बनली आहे. तसेच, ती चौथी भारतीय महिला ग्रँडमास्टर बनली आहे. जाणून घ्या तिच्याबद्दल सबकुछ..
नागपूरच्या मराठी कौटुंबिक पार्श्वभूमीतून आलेली १९ वर्षीय दिव्या देशमुख हिने बटुमी, जॉर्जियामध्ये खेळलेल्या FIDE महिला विश्वचषक स्पर्धेत विजेतेपद पटकावून संपूर्ण जगात मानाचं स्थान प्राप्त केलं. तिने अत्यंत कमी वयात ग्रँडमास्टर (GM) पदवीही प्राप्त केली, ज्यामुळे ती भारताची 88 वी GM आणि चौथी महिला GM ठरली.
26
प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण
दिव्याचा जन्म ९ डिसेंबर २००५ रोजी नागपूरमध्ये झाला. तिचे आई-वडील दोघेही डॉक्टर असून त्यांनी विद्यार्थीदशेतून शैक्षणिक आणि बुद्धिबळाबाबत समतोल राखले. Bhavans Bhagwandas Purohit Vidya Mandir मध्ये शिकत असताना ती अखंडपणे अभ्यास करायची. तिने ऑनलाईन कोर्सेसद्वारे स्पोर्ट्स सायकॉलॉजी, डेटा ऍनॅलिटिक्स अशा विषयांचा आभ्यास केला आहे
36
स्पर्धा कारकीर्द
दिव्याने सातत्याने वेगवेगळ्या स्तरावर महत्त्वपूर्ण विजय मिळवला:
२०१३ मध्ये सर्वात कमी वयाची Woman FIDE Master (WFM)
२०२१ मध्ये महिला ग्रँडमास्टर (WGM), भारतात २१वी महिला GM
२०२२ मध्ये महिला भारतीय बुद्धिबळ स्पर्धा विजेती
२०२३ मध्ये एशियन महिला चॅम्पियनशिप जिंकली
२०२४ मध्ये U‑20 महिला वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये विजयी
२०२० आणि २०२२ मध्ये ऑलिम्पियाडमध्ये सुवर्ण आणि कांस्य पदके प्राप्त केली
2025 FIDE महिला वर्ल्ड कप मध्ये, दिव्याने कोनेरु हम्पी आणि टॅन झोंगी, झू जिनर, हरिका द्रोणवल्ली यांसारख्या अनुभवी ग्रँडमास्टर्सचा पराभव केला. अंतिम फेरीत कोनेरु हंपीसह क्लासिकल सामने १–१ गुणांनी बरोबर झाले. त्यानंतर रॅपिड टायब्रेकरमध्ये दिव्याने बाजी मारली, विशेषतः काळ्या प्याद्यांसह खेळताना ती संयमी आणि निर्णायक ठरली.
56
प्रतिष्ठा, भावना आणि देशाभिमान
हा विजय केवळ विश्वचषक पदक नव्हे तर ग्रँडमास्टर पदासाठीही महत्त्वाचा ठरला, कारण दिव्याने तीन GM नॉर्म्साशिवाय थेट GM पदवी मिळवली, जो FIDE नियम प्रावधानांत येतो. या विजयामुळे तिला २०२६ च्या कॅंडिडेट्स टुर्नामेंटमध्ये सहभागाचा हक्क प्राप्त झाला.
प्रतिष्ठा, भावना आणि देशाभिमान
या विजयानंतर ती भावुक झाली होती आणि तिने म्हटले– “The victory means a lot, but there is a lot more to achieve”; खुद्द पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी तिलाचं अभिनंदन केलं
66
नवी युगाचे प्रतिनिधित्व
दिव्या देशमुख एक नव्या पिढीचा विश्वास आणि नेतृत्व आहे. तिच्या पराक्रमानंतर भारताने महिला बुद्धिबळामध्ये नवे स्तर गाठले असून, गुकेश डोम्माराजू, प्रगणानंदा रमेशबाबू सारख्या तरुण खेळाडूंसोबत तिनेही महत्त्वाचा ठसा उमटवला आहे.
