दिवाळीचे रहस्य: श्रीराम की लक्ष्मी, कोणाची पूजा?
दिवाळी २०२४: धर्मग्रंथांनुसार, कार्तिक अमावास्येला दिवाळी साजरी केली जाते. यावर्षी हा सण ३१ ऑक्टोबर, गुरुवारी साजरा केला जाईल. या दिवशी देवी लक्ष्मीची पूजा करण्याची पद्धत आहे. दिवाळी का साजरी केली जाते याबाबत वेगवेगळ्या मान्यता आहेत ज्या या सणाला आणखी खास बनवतात. सामान्यतः दिवाळीचा संबंध भगवान श्रीरामांशी जोडला जातो, मग या दिवशी देवी लक्ष्मीची पूजा का करतात हे फार कमी लोकांना माहीत आहे. पुढे जाणून घ्या याचे कारण काय आहे?
भगवान श्रीरामांचा दिवाळीशी काय संबंध आहे?
मान्यता आहे की त्रेतायुगात भगवान विष्णूंनी अयोध्येचे राजा दशरथ यांचे पुत्र राम म्हणून अवतार घेतला. श्रीरामांच्या पत्नीचे अपहरण राक्षसांचा राजा रावणाने केले. रावणाच्या कैदेतून आपली पत्नी सीता हिची सुटका करण्यासाठी श्रीराम वानरांचे सैन्य घेऊन लंकेला गेले आणि तेथे रावणाचा वध करून आपल्या पत्नीला त्याच्या कैदेतून मुक्त केले. रावणाचा वध केल्यानंतर भगवान श्रीराम जेव्हा अयोध्येला परतले तेव्हा लोकांनी त्यांच्या आगमनाच्या आनंदात आपापल्या घरात दिवे लावले. त्या दिवशी कार्तिक अमावास्या होती, तेव्हापासून या तिथीला दीपावली सण साजरा केला जात आहे.
मग लक्ष्मी पूजन का करतात?
येथे प्रश्न असा उद्भवतो की जेव्हा दीपावळीला भगवान श्रीराम अयोध्येला परतले तेव्हा या दिवशी त्यांची पूजा न करता देवी लक्ष्मीची पूजा का केली जाते. यामागे दुसरी कथा आहे जी अशी आहे- 'त्रेतायुगापूर्वी असुरांनी आणि देवांनी मिळून समुद्रमंथन केले होते. समुद्रमंथनातून एकेक करून अनेक रत्ने निघाली. या रत्नांमध्ये कामधेनु गाय, ऐरावत हत्ती, उच्चैश्रवा घोडा, अप्सरा इत्यादींचा समावेश होता. समुद्रमंथनादरम्यान कार्तिक अमावास्येला देवी लक्ष्मीही प्रकट झाली. म्हणूनच दरवर्षी या तिथीला देवी लक्ष्मीची पूजा करण्याची पद्धत आहे.
हा आहे निष्कर्ष
कार्तिक अमावास्येला देवी लक्ष्मीची पूजा त्रेतायुगापूर्वीपासून केली जात आहे. कालांतराने श्रीरामांच्या अयोध्येला परतल्यावर दिवे लावण्याची परंपराही या सणाशी जोडली गेली. अशा प्रकारे दिवाळी मूळतः देवी लक्ष्मीच्या पूजेचा सण आहे.
अस्वीकरण- या लेखात दिलेली सर्व माहिती ज्योतिषी, पंचांग, धर्मग्रंथ आणि मान्यतांवर आधारित आहे. ही माहिती तुम्हाला पोहोचवण्याचे आम्ही फक्त एक माध्यम आहोत. वापरकर्त्यांना विनंती आहे की ते ही माहिती फक्त माहिती म्हणूनच घ्यावी.