
आजकाल तरुणांनाही हृदयविकाराचा झटका येतो. चुकीची जीवनशैली हे एक कारण आहे. पण रोजच्या सवयींमध्ये छोटे बदल करून हृदयाचे आरोग्य चांगले ठेवता येते. जेवणानंतरची एक सवय धोका ४०% कमी करते.
प्रत्येक जेवणानंतर रक्तातील साखरेची पातळी वाढते. सामान्यतः, आपले शरीर अन्नाचे ग्लुकोजमध्ये रूपांतर करते, जे पेशी ऊर्जा म्हणून वापरतात. पण साखर जास्त झाल्यास रक्तवाहिन्यांना सूज येते आणि हृदयरोगाचा धोका वाढतो.
अनेकजण खाण्यापिण्याकडे दुर्लक्ष करतात. साखरयुक्त, प्रक्रिया केलेले पदार्थ आणि कार्बोहायड्रेट्स जास्त खातात. यामुळे रक्तातील साखर वाढते आणि रक्तवाहिन्यांना सूज येते. कालांतराने, या वाहिन्या खराब होऊन ब्लॉक होतात आणि हृदयरोगाचा धोका वाढतो.
हे टाळण्यासाठी जेवणानंतर १५ मिनिटे चाला. यामुळे स्नायू ग्लुकोज शोषून घेतात आणि रक्तातील साखर वाढत नाही. यामुळे इन्सुलिनची गरज कमी होते, सूज कमी होते आणि चयापचय क्रिया सुधारते. चरबी लवकर तुटते आणि रक्ताभिसरण चांगले राहते.
जेवणानंतर १५ मिनिटे चालल्याने कॅलरी बर्न होतात. रक्तातील साखर नियंत्रणात राहिल्याने वजन वाढत नाही. स्नायू मजबूत होतात. तज्ज्ञांच्या मते, यामुळे हृदयरोगाचा धोका ४०% कमी होतो. तसेच, दिवसभर ताजेतवाने वाटते आणि रात्री शांत झोप लागते.
१. संतुलित आणि आरोग्यदायी आहार घ्या (Healthy Diet)
तुमच्या आहारात खालील गोष्टींचा समावेश करा:
फळे आणि भाज्या: दररोज भरपूर ताजी फळे आणि पालेभाज्या खा. यातून आवश्यक व्हिटॅमिन, मिनरल्स आणि अँटीऑक्सिडंट्स मिळतात.
संपूर्ण धान्य (Whole Grains): पांढऱ्या ब्रेडऐवजी ओट्स, ब्राऊन राईस, ज्वारी, बाजरी, संपूर्ण गव्हाची रोटी यांसारखे संपूर्ण धान्य खा. यात फायबर जास्त असते, जे कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करते.
चरबीचे योग्य प्रमाण: तूप, बटर, तळलेले पदार्थ (Trans Fats) टाळा. त्याऐवजी ऑलिव्ह ऑईल, कॅनोला तेल किंवा शेंगदाणा तेल (ओमेगा-३ फॅटी ॲसिड असलेले) वापरा.
मिठावर नियंत्रण: आहारात मिठाचे प्रमाण कमी करा. जास्त मीठामुळे रक्तदाब (Blood Pressure) वाढू शकतो.
मासे आणि नट्स: सॅल्मन, मॅकरेल सारखे मासे (ओमेगा-३ साठी) आणि बदाम, अक्रोड यांसारखे नट्स (Nuts) नियमित खा.
शारीरिक हालचाल हृदयविकाराचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी करते.
दररोज ३० मिनिटे व्यायाम: आठवड्यातून किमान पाच दिवस, दररोज किमान ३० मिनिटे मध्यम स्वरूपाचा व्यायाम करा.
व्यायामाचे प्रकार: ** brisk वॉकिंग (जलद चालणे), धावणे, सायकल चालवणे, पोहणे किंवा योगासन** करणे खूप फायदेशीर आहे.
जास्त वेळ बसणे टाळा: एकाच जागी जास्त वेळ बसणे टाळा. कामाच्या दरम्यान थोडा ब्रेक घेऊन चालण्याचा सराव ठेवा.
जास्त वजन आणि स्थूलपणा (Obesity) हे हृदयविकारासाठी मोठे धोक्याचे घटक आहेत.
बी.एम.आय. (BMI) तपासा: आपले वजन आपल्या उंचीनुसार योग्य आहे की नाही हे तपासा.
पोटावरील चरबी कमी करा: पोटाभोवतीची (कंबरेभोवतीची) चरबी (Visceral Fat) कमी करणे हृदयासाठी खूप महत्त्वाचे आहे.
धूम्रपान सोडा: सिगारेट किंवा तंबाखू (कोणत्याही स्वरूपात) पूर्णपणे सोडा. धूम्रपान हे हृदयविकाराचे सर्वात मोठे कारण आहे. धूम्रपानामुळे रक्तवाहिन्या अरुंद होतात.
मद्यपानावर मर्यादा: जर तुम्ही मद्यपान करत असाल, तर त्याचे प्रमाण खूप कमी ठेवा किंवा पूर्णपणे टाळा.
जास्त आणि दीर्घकाळ टिकणारा ताण (Chronic Stress) हृदयासाठी हानिकारक असतो.
मनोरंजन आणि छंद: तुम्हाला आवडणारे छंद जोपासा आणि आनंदी राहण्याचा प्रयत्न करा.
ध्यान (Meditation) आणि योग: रोज ध्यान किंवा योगाभ्यास केल्याने तणाव कमी होण्यास मदत होते.
पुरेशी झोप: दररोज ७ ते ८ तास शांत झोप घेणे खूप महत्त्वाचे आहे.
रक्तदाब (Blood Pressure): तुमचा रक्तदाब नियमितपणे तपासा आणि तो नियंत्रणात ठेवा.
कोलेस्टेरॉल आणि साखर: तुमच्या रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी आणि साखरेची पातळी (विशेषतः मधुमेह असल्यास) नियमित तपासा आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार नियंत्रित ठेवा.
या सोप्या पण प्रभावी सवयींचा अवलंब करून तुम्ही तुमच्या हृदयाचे आरोग्य सुधारू शकता आणि हृदयविकाराचा धोका मोठ्या प्रमाणात कमी करू शकता.