AI: आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापर खूप वाढत आहे. अगदी गृहपाठासाठीही शाळकरी मुलंही ChatGPT वापरू लागली आहेत. AI चा अतिवापर चांगला नाही, असं तज्ज्ञ सांगत आहेत. काय आहेत त्याचे दुष्परिणाम ते पाहूया…
सध्याच्या काळात AI (आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स) आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक भाग बनले आहे. शिक्षण, नोकरी, आरोग्याच्या समस्या, माहिती शोधणे... या सगळ्यासाठी एका क्लिकवर AI वापरले जात आहे. पण शास्त्रज्ञांच्या मते, गरजेपेक्षा जास्त AI वापरल्यास मेंदूवर गंभीर परिणाम होतो.
25
तरुणांमध्ये वाढती AI वरील निर्भरता वाढतेय
सध्या तरुण पिढी AI टूल्सवर जास्त अवलंबून आहे. काहीजण तर एकटेपणा घालवण्यासाठी AI शी बोलत आहेत. परीक्षेची तयारी करणे, ऑफिसची कामे पूर्ण करणे, छोट्या आरोग्य समस्यांवर उपाय शोधणे अशा कामांसाठी AI वापरले जात आहे. काहीवेळा हे उपयुक्त असले तरी, प्रत्येक गोष्टीसाठी AI वर अवलंबून राहणे धोकादायक आहे, असा इशारा तज्ज्ञांनी दिला आहे.
35
AI चा वापर मेंदूवर कसा परिणाम करतो?
शास्त्रज्ञांनी केलेल्या संशोधनातून रंजक गोष्टी समोर आल्या आहेत. याचाच एक भाग म्हणून १८-१९ वयोगटातील ५४ तरुणांवर एक प्रयोग करण्यात आला. त्यांना तीन गटांमध्ये विभागण्यात आले.
* एका गटाला ChatGPT वापरून निबंध लिहायला सांगितले.
* दुसऱ्या गटाला Google AI च्या मदतीने लिहायला सांगितले.
* तिसऱ्या गटाला पूर्णपणे स्वतःच्या मनाने लिहायला सांगितले.
यावेळी EEG हेडसेटद्वारे त्यांच्या मेंदूच्या कार्यावर लक्ष ठेवण्यात आले.
निकाल पाहून संशोधकही आश्चर्यचकित झाले. ज्यांनी ChatGPT वापरले त्यांच्या मेंदूची क्रियाशीलता खूपच कमी दिसली. त्यांच्या निबंधात भावनिकतेचा अभाव स्पष्टपणे दिसून आला. ज्यांनी Google AI वापरले त्यांच्या मेंदूची हालचाल थोडी चांगली होती. तर ज्यांनी स्वतः विचार करून लिहिले, त्यांचा मेंदू सर्वात जास्त सक्रिय होता. त्यांच्या लिखाणात विचारांची खोली आणि भावना स्पष्टपणे दिसल्या, असे शिक्षकांनी सांगितले.
55
AI वर जास्त अवलंबून राहण्याचे तोटे
संशोधनानुसार, जे AI टूल्सचा जास्त वापर करतात, त्यांची स्मरणशक्ती कमी होत आहे. मेंदूची स्वतः विचार करण्याची क्षमता कमी होत आहे. विशेषतः लहान वयातच AI वर अवलंबून राहिल्यास मेंदूचा विकास योग्य प्रकारे होत नाही, असा इशारा तज्ज्ञांनी दिला आहे. त्यामुळे AI चा वापर गरजेपुरताच करावा. पूर्णपणे त्यावर अवलंबून राहिल्यास आपली विचारशक्ती हळूहळू कमी होईल.
