शिवाजी महाराज पुतळा कोसळल्यावरून निर्माण झालेला राजकीय संघर्ष

सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील मालवण येथील राजकोट किल्ल्यावर उभारलेला छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पुतळा कोसळल्याची दुःखद घटना घडली. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी छत्रपती शिवाजी आणि त्या कोसळल्याने दुखावलेल्या सर्वांची माफी मागितली आहे.

सरकारच्या वतीने मुख्यमंत्री, उपमुख्यमंत्री, सिंधुदुर्ग जिल्ह्याचे पालकमंत्री यांनी शोक व्यक्त केला. पुतळा उभारणीत सहभागी असलेल्या शिल्पकार आणि स्ट्रक्चरल ऑडिटरवर गुन्हे दाखल करण्यात आले असून, चौकशी समिती नेमण्यात आली आहे. ज्यांच्या पुढाकाराने हा पुतळा उभारण्यात आला, त्या नौदलानेही या घटनेबद्दल खेद व्यक्त केला. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी नुकतीच संयुक्त बैठक घेऊन नौदल आणि राज्य सरकार यांच्यात संयुक्त समिती स्थापन करण्याची घोषणा केली. शिवाय, त्याच राजकोटच्या ठिकाणी छत्रपती शिवाजी महाराजांचा भव्य पुतळा उभारण्यात येईल, अशी घोषणाही त्यांनी केली.

या घटनेनंतर सरकारने आवश्यक ती पावले उचलली. विरोधकांनी या घटनेचा निषेध करणे आणि सरकारवर टीका करणे स्वाभाविक होते. मात्र, या घटनेला विरोधक ज्या प्रकारे अतिशयोक्ती करून राज्याच्या राजकारणात आणि सामाजिक घडामोडींना जातीय रंग देत आहेत, ते महाराष्ट्राला लांच्छनास्पद आहे. सरकारच्या कारभारावर विरोधकांनी टीकेची जी पातळी गाठली ती महाराष्ट्राच्या इतिहासात अभूतपूर्व आहे, असे सर्वसामान्यांना वाटते.

शिवाजी महाराजांच्या पवित्र भूमीतील राजकीय आखाडा, विधानसभेतील विरोधी पक्षनेते विजय वडेट्टीवार यांच्यासारखे विरोधी पक्षनेते; अंबादास दानवे, विधानपरिषदेचे विरोधी पक्षनेते; राष्ट्रवादीचे नेते जयंत पाटील; काँग्रेस नेते सतेज पाटील; आणि उद्धव ठाकरे गटाचे आदित्य ठाकरे यांनी परिस्थितीचा आढावा घेण्यासाठी राजकोट किल्ल्याला भेट दिली. आतापर्यंत, सर्वकाही ठीक होते. तथापि, त्यांच्या प्रक्षोभक वर्तनासाठी ओळखले जाणारे संजय राऊत आणि जितेंद्र आव्हाड यांसारख्या नेत्यांनी त्यांच्या सोशल मीडियावर छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पडलेल्या पुतळ्याची छायाचित्रे पोस्ट केली, शिवाजीच्या अनुयायांच्या भावना भडकवण्याच्या एकमेव हेतूने. 

विशेष म्हणजे, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते पुतळ्याचे उद्घाटन झाल्यानंतर यापैकी एकाही नेत्याने दर्शनासाठी भेट दिली नव्हती. मात्र पुतळा कोसळल्यानंतर सर्व विरोधी पक्षनेते राजकोटला रवाना झाले. गडावरून आदित्य ठाकरे आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी खासदार नारायण राणे आणि त्यांच्या समर्थकांना अपशब्द वापरले. राजकोट किल्ल्यावर मशालींसह पक्षाचे झेंडे फडकताना दिसले.

सिंधुदुर्गातील रहिवाशांच्या म्हणण्यानुसार, विरोधकांच्या घाईघाईने केलेल्या कारवायांमुळे छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पदस्पर्शाने कृपा असलेल्या मालवणच्या पवित्र भूमीचे राजकीय रणांगणात रूपांतर झाले आहे.

विरोधी पक्षनेत्यांच्या सन्माननीय परंपरेवरचा डाग महाराष्ट्राला सुज्ञ, बुद्धिमान आणि दूरदर्शी विरोधी नेत्यांची अभिमानास्पद परंपरा आहे. वैध मार्गाने मुद्द्यांवरून सरकारला कोंडीत पकडणारे विरोधी नेते राज्याने पाहिले आहेत. मात्र, आजच्या विरोधी पक्षनेत्यांनी या उज्ज्वल परंपरेला कलंक लावला आहे. मालवणमध्ये उद्धव ठाकरेंच्या गटातील सदस्य नारायण राणे यांच्या समर्थकांना चिथावणी देत ​​असताना महाराष्ट्राचे ज्येष्ठ नेते शरद पवार, काँग्रेस अध्यक्ष नाना पटोले आणि उद्धव ठाकरे यांनी मुंबईत पत्रकार परिषद घेतली. महाराष्ट्रातील तीन प्रमुख पक्षांचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या या नेत्यांवर या परिषदेला जातीयवादी सूर असल्याचा आरोप नागरिकांकडून करण्यात आला. सभ्यतेचे निकष पायदळी तुडवून आजपर्यंत कोणत्याही विरोधी पक्षनेत्याने मुख्यमंत्री किंवा उपमुख्यमंत्र्यांवर जातीयवादी टीका केली नव्हती.

 मात्र, अशा प्रतिक्रिया या तिन्ही नेत्यांच्या पत्रकार परिषदेत आल्या. उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांची व्यंगचित्रे आणि व्हिडिओ दाखवण्यात आले आणि त्यांची ‘पेशव्यांचे वंशज’ अशी खिल्ली उडवली गेली. फडणवीस यांच्या विरोधात इतर वैध मुद्यांच्या अभावामुळे ही जातीनिहाय टीका झाली आहे. पन्नास वर्षे राजकारणात असलेल्या शरद पवार यांच्या उपस्थितीत असे वक्तव्य होणे पवारांच्या राजकीय कारकिर्दीला लाजिरवाणे होते. विरोधक जातीय तेढ निर्माण करण्याचा, जाती-जातींमध्ये फूट पाडण्याचा आणि रस्त्यावर संघर्ष भडकवण्याचा प्रयत्न करत असल्याचा संशय या पत्रकार परिषदेत व्यक्त करण्यात आला. शरद पवार यांनी नुकतेच सांगितले की, "महाराष्ट्र मणिपूरसारखा होण्याची भीती आहे," जे सद्यस्थिती लक्षात घेता लक्षणीय असल्याचे दिसून येत आहे.

शिवाजी महाराजांचा गौरवशाली इतिहास छत्रपती शिवाजी महाराजांनी विविध जातींना एकत्र करून मराठा साम्राज्याची स्थापना केली. शिवाजी महाराजांच्या सर्वसमावेशक धोरणांमुळे आज महाराष्ट्राची ओळख आहे. मात्र, अनेकदा शिवाजीचे नाव घेणाऱ्या विरोधकांनी द्वेष आणि जातीच्या राजकारणाची बीजे पेरली आहेत. 1948 मध्ये काँग्रेसने ही परंपरा सुरू केली आणि स्वातंत्र्याच्या 75 वर्षांनंतरही काँग्रेसच्या नेत्यांनी हा फुटीर वारसा सुरू ठेवल्याचा भाजपचा आरोप आहे. वैयक्तिक फायद्यासाठी विकृत इतिहास छत्रपती शिवाजी महाराज आदिल शाह, निजाम शाह, कुतुबशाह, औरंगजेब यांच्या राजवटीविरुद्ध लढले. तरीही, विरोधक सध्या इतिहासाची विकृत आवृत्ती लादण्याचा प्रयत्न करीत आहेत ज्यात त्यांच्या फायद्यासाठी या इस्लामिक राजवंशांचा उल्लेख वगळला आहे.

महाराष्ट्रावर अत्याचार करणाऱ्या जुलमी औरंगजेबाचे नाव असलेल्या औरंगाबादचे नाव बदलण्याची बुद्धी काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीच्या नेत्यांना कधीच झाली नाही. त्याऐवजी, विरोधक मुघलांची स्तुती करण्याकडे अधिक कललेले दिसले. औरंगजेब आता गौरवशाली आहे औरंगजेबाने शिवाजी महाराजांना आग्रा येथे कैद केले, शाहिस्तेखानच्या सैन्याने सामान्य लोकांची लूट केली, असंख्य मंदिरे उध्वस्त केली, शिवाजीपुत्र संभाजी महाराजांचे डोळे फाडून अत्याचार केले, त्यांची कातडी उडवली आणि त्यांचा शिरच्छेद केला. तरीही संजय राऊत आज ‘औरंगजेबाने महाराजांचा असा अपमान कधीच केला नाही’ अशी विधाने करत आहेत. 

निवडणुकीच्या फायद्यासाठी आपल्याच राजावर झालेल्या अन्यायाचा विसर पडणाऱ्यांनाच शिवाजी महाराजांचे खरे द्रोही म्हणायला हवे. बाळासाहेब ठाकरे यांनी आपल्या पक्षाचे नाव छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या नावावरून ‘शिवसेना’ ठेवले, पण आज त्यांच्या वारसांना केवळ पुतळ्यांचा विचार करताच शिवाजी महाराजांची आठवण होते. औरंगजेबाची स्तुती करणाऱ्या आणि अल्पसंख्याक तुष्टीकरणाचे राजकारण करणाऱ्यांबद्दल उद्धव यांची नवा आवड ही बाळासाहेबांच्या वारशाची दुर्दैवी विडंबना असल्याचे शिवसेनेतील दिग्गज व्यक्त करतात. पटोले - पवार - ठाकरे : एकाच स्ट्रिंगचे मणी मनसेचे अध्यक्ष राज ठाकरे राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाच्या स्थापनेपासून महाराष्ट्रात जातीयवाद फोफावू लागल्याची टीका सातत्याने करतात. 

ब्राह्मण विरुद्ध ब्राह्मणेतर संघर्षाला खतपाणी घालण्यासाठी राज अनेकदा शरद पवार आणि त्यांच्याद्वारे पोसलेल्या संघटनांवर निशाणा साधतात. मतांसाठी हताश असलेला काँग्रेस पक्ष कोणत्याही थराला जाऊ शकतो हे देशाने अनेकवेळा पाहिले आहे. लोकसभा निवडणुकीत मिळालेल्या एकत्रित मतांसाठी आता ठाकरे यांनीही अशी हतबलता दाखवायला सुरुवात केली आहे. पुतळा वादाच्या आडून महाराष्ट्रात अराजकता माजवण्याचा आणि त्याचे रूपांतर दुसऱ्या बांगलादेशात करण्याचा प्रयत्न सुटलेला नाही. वारंवार होणाऱ्या पत्रकार परिषदांमुळे हे अधिक स्पष्ट होत आहे, असे मत सुशिक्षित वर्गातून व्यक्त होत आहे.