
पुणे - येरवडा भागात घडलेली एक धक्कादायक घटना समोर आली आहे. एका चिमुकल्या बालिकेची अवैध विक्री करण्यात आली असून, हे प्रकरण उघडकीस आल्यानंतर येरवडा पोलिसांनी सहा जणांना अटक केली आहे. या प्रकरणात स्वतः त्या बाळाचे जन्मदाते पालकही सामील असल्याचे स्पष्ट झाले असून, हा प्रकार विधीसंवेष्टित बालक अधिनियम (Juvenile Justice Act) आणि इतर संबंधित कायद्यांअंतर्गत गुन्हा ठरवण्यात आला आहे.
ही कथा सुरू होते मीनल सापकाळ (वय २९) आणि तिचा जोडीदार ओंकार सापकाळ (वय २९) यांच्यापासून. हे दोघे बिबवेवाडी भागात राहतात. मीनल हिचा पहिला विवाह मोडला असून तिचा एक पाच वर्षांचा मुलगाही आहे. सध्या ती ओंकारसोबत एकत्र राहत होती. त्यांच्या सहजीवनात एक बाळ जन्माला आले. एक गोंडस मुलगी २५ मे रोजी त्यांच्या पोटी जन्मायला आली.
या बाळाच्या जन्मानंतर त्यांच्या जीवनात एक विचित्र वळण आले. तात्पुरत्या गरजांमुळे असो, किंवा अन्य कारणांमुळे, त्यांनी बाळाला दुसऱ्याला द्यायचा निर्णय घेतला. पण त्यासाठी त्यांनी कायदेशीर दत्तक प्रक्रियेचा अवलंब केला नाही.
मीनल आणि ओंकार यांच्या संपर्कात काही लोक आले. साहिल बगवान (२७, सातारा), रेश्मा पानसरे (३४, येरवडा) आणि सचिन अवताडे (४४, येरवडा) या तिघांनी या जोडप्याला एक ऑफर दिली. बाळ एका महिलेला द्या, आम्ही तुम्हाला ३.५ लाख रुपये देऊ.
या व्यवहारात ज्याच्या हातात बाळ दिलं गेलं ती महिला म्हणजे दीपाली फटांगरे (३२, संगमनेर). या सर्वांनी मिळून बाळाला कायदेशीर प्रक्रियेशिवाय दुसऱ्याच्या हवाली केले. हा संपूर्ण व्यवहार अंधारात, कायदेशीर प्रक्रिया पार न पाडता झाला.
व्यवहार पूर्ण झाल्यावर मीनल आणि ओंकारला केवळ दोन लाख रुपयेच मिळाले. त्यांना संशय आला की मध्यस्थांनी उर्वरित रक्कम आपल्यातच वाटून घेतली. याच रागात आणि लोभातून, त्यांनी २ जुलै रोजी येरवडा पोलिस ठाण्यात तक्रार दाखल केली की त्यांची चिमुकली पळवली गेली आहे.
तपास सुरू झाला. पोलिसांनी चौकशी केली, साक्षी गोळा केली आणि लवकरच सत्य समोर आले. बाळ कोणीतरी पळवून नेले नव्हते, तर तिचा सौदा झाला होता. बाळाच्या बदल्यात पैसे घेण्यात आले होते.
पोलिसांनी तपासाची प्रक्रिया पुढे नेली आणि सर्व सहाही आरोपींना अटक केली. मीनल व ओंकार, बाळाचे पालक, साहिल, रेश्मा व सचिन, मध्यस्थ आणि दीपाली जी बाळ घेऊन गेली होती. सर्वांना विधीसंवेष्टित बालक कायद्यानुसार आणि इतर गुन्हेगारी कलमांखाली अटक करण्यात आली.
या सर्व प्रकरणातील सर्वात दिलासा देणारी गोष्ट म्हणजे चिमुकली सुरक्षित आहे. पोलिसांनी बाळाची सुटका करून तिला बालकल्याण संस्थेच्या ताब्यात दिले आहे. आता तिची संपूर्ण काळजी शासन आणि संबंधित सामाजिक संस्थांकडून घेतली जात आहे.
ही कथा केवळ एका गुन्ह्याची नोंद नाही, तर ही आपल्या समाजाच्या बदलत्या मूल्यांची, आर्थिक स्थितीची आणि माणुसकीच्या सीमा रेषा ओलांडणारी गोष्ट आहे. एका आई-वडिलांनी आपल्या जन्मलेल्या लेकरावर एवढा अन्याय का केला? गरिबी होती? शिक्षणाचा अभाव होता? की खरोखरच माणुसकी हरवत चालली आहे?
हा प्रकार एकदा पुन्हा अधोरेखित करतो की दत्तक प्रक्रिया ही एक अत्यंत संवेदनशील व कायदेशीर मार्ग आहे. कोणतेही बालक फक्त पैशांच्या बदल्यात दुसऱ्याच्या हवाली करणे केवळ अनैतिकच नाही, तर गंभीर गुन्हा देखील आहे. यामध्ये अनेकांची भावनिक, मानसिक आणि कायदेशीर पातळीवर हानी होते.
पोलिसांनी अत्यंत तत्परतेने काम करत या प्रकरणाचा उलगडा केला आणि दोषींवर कारवाई केली. यामुळे एक निरागस जीव चुकीच्या हातात जाण्यापासून वाचला. या घटनेमुळे समाजात एक स्पष्ट संदेश गेला की पोलिस व्यवस्था सजग असून अशा घटनांवर कडक कारवाई केली जाईल.
ही एक धक्का देणारी पण शिकवणारी कथा आहे. एका बाळाचा पैशांसाठी सौदा करणे ही केवळ कायद्याची नव्हे, तर माणुसकीचीही पायमल्ली आहे. चिमुकल्यांच्या सुरक्षिततेसाठी, तिच्या अधिकारांसाठी आणि समाजातील मुलांचे भविष्य उज्ज्वल होण्यासाठी आपण सर्वांनी सजग राहिले पाहिजे. प्रत्येकाने आपल्या स्तरावर एक जबाबदार नागरिक म्हणून भूमिका निभावली, तर अशा घटनांना आळा बसू शकतो.