मुंबई : श्रावण महिना हा हिंदू धर्मात अतिशय पवित्र व धार्मिक मानला जातो. त्यामुळे, श्रावण सोमवारच्या दिवशी शारीरिक संबंध ठेवावेत का? हा प्रश्न अनेकांच्या मनात येतो. या लेखात आपण याबद्दल धार्मिक, सामाजिक व वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून विचार करू.
श्रावण महिन्यातील सोमवार हे शिवपूजेच्या दृष्टीने अत्यंत पवित्र मानले जातात. शास्त्रांनुसार या काळात सात्त्विक आचरण, संयम आणि आत्मशुद्धी यावर भर दिला जातो. म्हणूनच, काही धर्मतज्ज्ञ व पौराणिक ग्रंथ सूचित करतात की :
उपवासाच्या किंवा व्रताच्या दिवशी कामभावना किंवा भोगविलास टाळावा.
शरीर, मन आणि आत्मा हे भगवंताच्या भक्तीत लीन ठेवावे.
संयमित जीवनशैली हीच श्रावणातील तपश्चर्येचा भाग मानली जाते.
25
आध्यात्मिक दृष्टीकोन :
श्रावण सोमवार म्हणजे शिवतत्त्वाशी एकरूप होण्याचा काळ.
शिव हा "योगी" आणि "वैराग्याचे" प्रतीक आहे, ज्याने संसारिक मोह माघारी टाकले.
त्यामुळे या दिवशी ध्यान, भजन, जप, सेवा आणि पूजेत गुंतलेले राहणे ही आध्यात्मिक प्रगतीस पूरक मानले जाते.
कामभावना किंवा शारीरिक संबंध ही इंद्रियांची क्रिया असल्यामुळे, ती संयमित ठेवणे अधिक शुभ मानले जाते.
35
सामाजिक आणि पारंपरिक विचारसरणी :
भारतीय संस्कृतीत असे मानले जाते की :
श्रावण महिन्यात अनेक सण, उपवास, पूजा आणि धार्मिक विधी असतात.
विवाहित दाम्पत्य देखील या काळात सात्त्विक जीवनशैलीचा अंगीकार करतात.
गर्भधारणेच्या दृष्टीनेही या काळात निसर्ग बदलामुळे व पावसाच्या हवामानामुळे संक्रमणाचे प्रमाण वाढते, म्हणून काही कुटुंबांमध्ये शारीरिक संबंध टाळले जाते.
आधुनिक काळात प्रत्येक व्यक्तीच्या गरजा, विचारसरणी व जोडीदाराशी असलेले संबंध यावर आधारित निर्णय महत्त्वाचा असतो.
जर दोघेही मानसिक, शारीरिक व वैचारिक दृष्टिकोनातून सहमत असतील आणि कोणताही धार्मिक व्रत किंवा उपवास पाळत नसतील, तर ते त्यांच्या निर्णयावर आधारित असू शकते.
55
शारीरिक संबंध टाळणे
मात्र, श्रावण सोमवारच्या दिवशी उपवास, पूजा किंवा धार्मिक व्रत पाळले जात असल्यास, शारीरिक संबंध टाळणे हे त्या व्रताच्या शुद्धतेस पूरक ठरते.