
Parenting Tips : आजच्या धावपळीच्या जीवनात पालक आणि मुलांमधील संवाद कमी होत चालला आहे. अभ्यासाचा ताण, स्क्रीन टाइम, स्पर्धा आणि बदलती जीवनशैली यामुळे अनेक मुलं त्यांच्या भावना पालकांशी मोकळेपणाने शेअर करत नाहीत. अशा परिस्थितीत पालकांनी केवळ शिस्त लावणारे न राहता मुलांचे मित्र बनणे अत्यंत गरजेचे आहे. मुलांसोबत मैत्रीचे नाते तयार झाल्यास त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो, मानसिक आरोग्य चांगले राहते आणि ते कोणत्याही अडचणीत पालकांवर विश्वास ठेवून बोलू शकतात.
मुलांसोबत मैत्रीचे नाते तयार करण्याचा पहिला टप्पा म्हणजे त्यांचे बोलणे मनापासून ऐकणे. मुलं काही सांगत असताना मध्येच त्यांना थांबवू नका किंवा लगेच सल्ला देण्याची घाई करू नका. त्यांच्या भावना समजून घेण्याचा प्रयत्न करा. “तू असं का केलंस?” याऐवजी “तुला असं का वाटलं?” असा प्रश्न विचारल्यास संवाद अधिक खुला होतो. यामुळे मुलांना आपली किंमत आहे, अशी भावना निर्माण होते.
मुलांसोबत घालवलेला वेळ हा केवळ प्रमाणावर नव्हे, तर गुणवत्तेवर आधारित असावा. रोज काही वेळ फक्त मुलांसाठी राखून ठेवा. एकत्र खेळ खेळणे, चित्र काढणे, पुस्तक वाचणे किंवा फिरायला जाणे असे उपक्रम नातं घट्ट करतात. कामाच्या गडबडीतून थोडा वेळ काढून मुलांसोबत हसणे-खेळणे त्यांच्यासाठी खूप महत्त्वाचे असते.
मुलांना सतत भीती दाखवून किंवा ओरडून वागणूक दिल्यास ते मन मोकळे करत नाहीत. त्याऐवजी विश्वासाचे वातावरण तयार करा. चूक झाली तरी शांतपणे समजावून सांगा. मुलांना हे जाणवले पाहिजे की चूक केल्यावरही पालक आपल्याला समजून घेतील. विश्वासाचे नाते तयार झाले की मुलं त्यांच्या अडचणी, भीती आणि प्रश्न तुमच्याशी सहज शेअर करतात.
मुलांचे मित्र, छंद, आवडी-निवडी आणि त्यांचे विचार जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा. त्यांच्या मित्रांविषयी प्रश्न विचारा, त्यांना काय आवडते ते समजून घ्या. गरज नसताना सतत तुलना किंवा टीका टाळा. मुलांच्या जगात रस घेतल्यास त्यांना पालक आपले मित्र आहेत, अशी भावना निर्माण होते.
घरात संवादासाठी मोकळे वातावरण असणे अत्यंत आवश्यक आहे. मुलांनी विचारलेले प्रश्न टाळू नका किंवा त्यांना दटावू नका. वयाला साजेशी आणि प्रामाणिक उत्तरे द्या. संवाद जितका खुला आणि सकारात्मक असेल, तितकं नातं मजबूत होतं. मुलांना त्यांच्या भावना व्यक्त करण्याची मुभा द्या.
मुलं शब्दांपेक्षा कृतीतून जास्त शिकतात. तुम्ही जसा संवाद साधता, जसा संयम दाखवता, तसाच तो मुलांमध्येही दिसतो. त्यामुळे प्रेम, आदर आणि संयमाचा आदर्श ठेवा. पालक स्वतः सकारात्मक असतील, तर मुलांशी मैत्रीचे नाते आपोआप घट्ट होते.