या मंदिरात लग्न केल्यास होईल घटस्फोट, या मंदिरातील लग्नांवर लावण्यात आली बंदी!

Bengaluru Someshwara Temple Halts Weddings : घटस्फोटाची प्रकरणे इतकी वाढल्याने मंदिरालाच लग्न थांबवावी लागली, असं कधी ऐकलं आहे का? बंगळूरच्या चोळकालीन सोमेश्वर मंदिरात असंच घडलं आहे.  

Bengaluru Someshwara Temple Halts Weddings : बंगळूरच्या हलसूर परिसरातील १२व्या शतकातील चोळकालीन सोमेश्वर मंदिर, जे शतकानुशतके हिंदू विवाहांसाठी एक पवित्र स्थान मानले जाते, तिथे आता विवाहसोहळे थांबवण्यात आले आहेत. हा निर्णय केवळ भक्तांसाठी धक्कादायक नाही, तर यामुळे लोकांच्या मनात अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत. मंदिरात विवाह करण्याची परंपरा इतकी जुनी होती की, येथे दररोज अनेक जोडपी भगवान शिवाच्या साक्षीने सप्तपदी घेत असत. पण अलिकडच्या वर्षांत घटस्फोटाच्या प्रकरणांमध्ये झालेली मोठी वाढ, पळून आलेल्या जोडप्यांकडून बनावट कागदपत्रे दाखवण्याच्या घटना आणि पुजाऱ्यांना वारंवार कोर्टात साक्षीसाठी बोलावले जाणे, यांमुळे या ऐतिहासिक मंदिराला एक मोठा निर्णय घेण्यास भाग पाडले आहे.

घटस्फोटाच्या प्रकरणांमुळे पुजाऱ्यांना कोर्टाच्या फेऱ्या माराव्या लागल्या

हलसूर सोमेश्वर मंदिराच्या पुजाऱ्यांसाठी सर्वात मोठी अडचण ही होती की, लग्नाचे साक्षीदार म्हणून त्यांना केवळ विधीच करावे लागत नव्हते, तर नंतर जेव्हा जोडपी वेगळी होऊ लागली, तेव्हा त्यांना कोर्टात साक्ष देण्यासाठीही बोलावले जाऊ लागले. रिपोर्ट्सनुसार, गेल्या दोन वर्षांत मंदिराला घटस्फोट किंवा विवाह विवादाशी संबंधित ५० हून अधिक प्रकरणांमध्ये सामील व्हावे लागले. तर सुमारे दशकभरापूर्वी अशा प्रकरणांची वार्षिक संख्या पाचपेक्षाही कमी होती, म्हणजेच घटस्फोटाची प्रकरणे अनेक पटींनी वाढली आणि त्याचा थेट परिणाम मंदिर प्रशासन आणि पुजाऱ्यांवर झाला.

मंदिराच्या प्रतिमेवर काय परिणाम झाला?

द इंडियन एक्सप्रेसच्या एका रिपोर्टमध्ये मंदिर प्रशासनाचे अधिकारी व्ही. गोविंदराजू यांनी सांगितले की, अनेक तरुण जोडपी घरातून पळून येत असत आणि लग्नासाठी बनावट कागदपत्रे दाखवत. जेव्हा ही लग्ने कुटुंबीयांना कळत, तेव्हा पालक मंदिरात पोहोचत, वाद होत, तक्रारी केल्या जात आणि प्रकरण अनेकदा कोर्टापर्यंत पोहोचत असे. मंदिर प्रशासनाचे म्हणणे आहे की, अशा घटनांमुळे मंदिराच्या प्रतिष्ठेवर परिणाम होऊ लागला होता. अनेक प्रकरणांमध्ये पालकांनी आरोप लावले की, मंदिराने योग्य चौकशी न करता लग्न लावून दिले.

मंदिराची शतकानुशतके जुनी विवाह परंपरा धोक्यात आहे का?

सोमेश्वर मंदिर चोळ काळात बांधले गेले होते आणि त्याची वास्तुकला, इतिहास आणि धार्मिक महत्त्वामुळे ते बंगळूरमध्ये लग्नासाठी सर्वात पसंतीच्या ठिकाणांपैकी एक होते. मंदिराच्या गोपुरमाखाली होणारे वैदिक विवाह हे येथील वैशिष्ट्य होते. पण घटस्फोटाच्या वाढत्या प्रकरणांनी या पवित्र परंपरेला थेट आव्हान दिले. मंदिराच्या कार्यकारी अधिकाऱ्याने एका अधिकृत पत्रकात स्पष्टपणे लिहिले की, "पुजाऱ्यांना कायदेशीर त्रासांपासून वाचवण्यासाठी विवाह थांबवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे." आता अनेक भक्त याला मंदिराची सुरक्षा आणि सन्मान वाचवण्यासाठी उचललेले पाऊल म्हणत आहेत, तर काहींच्या मते हे सांस्कृतिक परंपरांचे नुकसान आहे.

भविष्यात पुन्हा विवाहसोहळे सुरू होऊ शकतात का?

सुप्रीम कोर्टाचे वकील अमिश अग्रवाल यांच्या मते, मंदिर प्रशासनाने सध्या विवाह थांबवले आहेत, पण भविष्यात धोरणाचे पुनरावलोकन केले जाऊ शकते. म्हणजेच, हे पाऊल कायमस्वरूपी नाही, पण सध्याची परिस्थिती पाहता हा निर्णय आवश्यक मानला जात आहे. दक्षिण भारतात मंदिरांमध्ये लग्न करणे शुभ मानले जाते आणि अनेक कुटुंबे मोठी हॉटेल्स किंवा मॅरेज हॉलऐवजी अशा प्राचीन मंदिरांची निवड करतात. पण जेव्हा अशी ठिकाणे स्वतःच कायदेशीर वादात अडकू लागतात.

घटस्फोटाचा वाढता ट्रेंड विवाह परंपरा बदलत आहे का?

हे संपूर्ण प्रकरण केवळ एका मंदिराच्या निर्णयापुरते मर्यादित नाही. हे याकडेही लक्ष वेधते की, समाजात बदलणारी मानसिकता, नात्यांमधील वाढती अस्थिरता आणि पळून जाऊन लग्न करण्याच्या वाढत्या घटनांचा थेट परिणाम धार्मिक संस्थांवरही होऊ लागला आहे. बंगळूरचे हे प्राचीन मंदिर एक मोठे उदाहरण बनले आहे की, आधुनिक काळात परंपरांनाही कायदेशीर जबाबदाऱ्या आणि सामाजिक बदलांनुसार पावले उचलावी लागत आहेत.