डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे प्रेरणादायी १० विचार, आजही तुमच्या जीवनाला देतील नवी दिशा!

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, एक क्रांती होते. त्यांनी जीवनभर दुर्बळ घटकांना न्याय मिळवून देण्यासाठी संघर्ष केला. त्यांचे विचार आजही प्रेरणा देतात. चांगल्या समाजासाठी मार्गदर्शन करतात. त्यांच्या जयंतीनिमित्त १० प्रेरणादायी विचारांवर नजर टाकूया. 

१. शिका! संघटित व्हा! संघर्ष करा!

हा बाबासाहेबांचा अत्यंत महत्त्वाचा आणि आजही लागू होणारा विचार आहे. त्यांनी शिक्षणाचे महत्त्व ओळखले. शिक्षणामुळे व्यक्तीला ज्ञान मिळते, ज्यामुळे तो अन्याय आणि भेदभावाविरुद्ध लढण्यासाठी संघटित होऊ शकतो. आणि जेव्हा संघटित शक्ती उभी राहते, तेव्हा कोणताही संघर्ष जिंकणे शक्य होते.

२. माणूस हा जन्माने नव्हे, तर कर्तृत्वाने मोठा होतो.

जातिभेदावर आधारलेल्या समाजात बाबासाहेबांनी हे विचार ठामपणे मांडले. त्यांनी सांगितले की, कोण कोणत्या कुटुंबात जन्मला यावरून त्याची महती ठरवू नये, तर त्याने आपल्या जीवनात काय कर्तृत्व केले यावरून त्याचे मोठेपण ठरवावे. हा विचार प्रत्येक व्यक्तीला आपले सामर्थ्य ओळखण्याची आणि काहीतरी करून दाखवण्याची प्रेरणा देतो.

३. लोकशाही केवळ बहुमताचे शासन नव्हे, तर अल्पसंख्याकांचे संरक्षण आहे.

बाबासाहेबांनी भारतीय संविधानाची रचना करताना या मूल्याला सर्वोच्च प्राधान्य दिले. त्यांनी सांगितले की, लोकशाहीत केवळ बहुमताच्या मताचा आदर करणे पुरेसे नाही, तर अल्पसंख्याकांच्या हक्कांचे आणि हितांचे संरक्षण करणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे.

४. जोपर्यंत तुम्ही सामाजिक स्वातंत्र्य प्राप्त करत नाही, तोपर्यंत कायद्याने दिलेले कोणतेही स्वातंत्र्य तुम्हाला उपयोगाचे नाही.

बाबासाहेबांनी केवळ राजकीय स्वातंत्र्यावर जोर दिला नाही, तर सामाजिक स्वातंत्र्याचे महत्त्वही सांगितले. समाजात रूढ असलेल्या अन्यायकारक रूढी, परंपरा आणि भेदभावांच्या बेड्या तोडल्याशिवाय व्यक्ती खऱ्या अर्थाने स्वतंत्र होऊ शकत नाही, असे त्यांचे मत होते.

५. स्वतःच्या हक्कांसाठी लढणे हा तुमचा धर्म आहे.

बाबासाहेबांनी लोकांना आपल्या हक्कांसाठी आवाज उठवण्यास शिकवले. त्यांनी सांगितले की, अन्याय सहन करणे हे पाप आहे. त्यामुळे प्रत्येकाने आपल्या न्याय्य हक्कांसाठी संघर्ष करणे आवश्यक आहे.

६. शिक्षण हे वाघिणीचे दूध आहे, जो ते पितो तो गुरगुरल्याशिवाय राहत नाही.

शिक्षणाचे महत्त्व विशद करताना बाबासाहेबांनी हे प्रभावी वाक्य वापरले. शिक्षणामुळे व्यक्तीला ज्ञान आणि आत्मविश्वास मिळतो, ज्यामुळे तो अन्यायविरुद्ध आवाज उठवण्यास सज्ज होतो.

७. जर तुम्ही भूतकाळात अडकून राहाल, तर भविष्यकाळ गमावून बसाल.

बाबासाहेबांनी भूतकाळातील दुःख आणि अन्याय आठवत बसण्याऐवजी भविष्याचा विचार करण्याची प्रेरणा दिली. त्यांनी सांगितले की, नकारात्मक गोष्टींमध्ये रमण्याऐवजी नवीन ध्येये निश्चित करून वाटचाल करणे महत्त्वाचे आहे.

८. मी अशा धर्माला मानतो, जो स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुत्वाची शिकवण देतो.

बाबासाहेबांनी धर्माला सामाजिक न्यायाचे आणि प्रगतीचे साधन मानले. त्यांनी अशा धर्माचा स्वीकार केला, जो माणसांना समान मानतो आणि त्यांच्यात बंधुत्वाची भावना वाढवतो.

९. महान व्यक्ती आणि त्यांचे विचार कधीच मरत नाहीत.

बाबासाहेबांचे कार्य आणि विचार आजही कोट्यवधी लोकांना प्रेरणा देत आहेत. त्यांचे विचार कालातीत आहेत आणि ते नेहमीच समाजाला मार्गदर्शन करत राहतील.

१०. जीवनात यशस्वी व्हायचे असेल, तर कठोर परिश्रम आणि चिकाटी हेच महत्त्वाचे आहेत.

बाबासाहेबांनी स्वतःच्या जीवनात प्रचंड संघर्ष केला आणि त्यातून त्यांनी हे शिकवण दिली की, ध्येय साध्य करण्यासाठी कठोर परिश्रम आणि चिकाटी सोडायला नको.