
पुणे - पुणे-नाशिक उच्चगती रेल्वे प्रकल्पाचा मार्ग बदलण्याचे (रिअलाइनमेंट) काम सध्या अंतिम टप्प्यात असून, लवकरच महाराष्ट्र सरकारकडून मंजुरी मिळाल्यानंतर प्रत्यक्ष काम सुरू होणार आहे, अशी माहिती केंद्रीय रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी दिली.
पूर्वी ठरवलेला हा मार्ग खोडद (पुणेपासून सुमारे ६० किमी) येथील जॉइंट मेटरवेव्ह रेडिओ टेलिस्कोप (GMRT) या अत्यंत संवेदनशील खगोलशास्त्रीय प्रकल्पाच्या १५ किमी प्रतिबंधित क्षेत्रातून जात होता. या मार्गामुळे जीएमआरटीच्या खगोल निरीक्षणावर परिणाम होण्याची शक्यता वैज्ञानिकांनी व्यक्त केली होती, कारण हा टेलिस्कोप अतिशय क्षीण रेडिओ संकेतांचा अभ्यास करतो, जे सहज व्यत्ययास कारणीभूत ठरू शकतात.
जीएमआरटीच्या संवेदनशीलतेची सरकारला जाणीव या मुद्द्यावर बोलताना रेल्वेमंत्री वैष्णव म्हणाले, “GMRT ही वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून फार महत्त्वाची यंत्रणा आहे. ती २३ देशांच्या सहकार्याने उभी राहिलेली असून, तिच्या कार्यक्षमतेवर कोणताही परिणाम होऊ नये, म्हणून आम्ही मार्गाचा पुनर्विचार केला आहे. आता नवीन मार्ग तयार केला गेला आहे जो GMRTच्या संवेदनशील क्षेत्रापासून दूर जाईल.”
GMRT मध्ये ३० विशाल अँटेना आहेत, प्रत्येकी ४५ मीटर व्यासाचे. हे यंत्रणा १५० MHz ते १४२० MHz या रेडिओ फ्रिक्वेन्सीमध्ये काम करते आणि राष्ट्रीय रेडिओ खगोलभौतिकी केंद्र (NCRA) या टाटा मूलभूत संशोधन संस्थेच्या (TIFR) अखत्यारीत येते.
पुणे रेल्वे स्थानकाचा देखील कायापालट पुणे शहराच्या ऐतिहासिक आणि औद्योगिक महत्त्वाचा उल्लेख करत पुणे रेल्वे स्थानकाचाही पूर्णतः पुनर्विकास केला जाणार असल्याची घोषणाही वैष्णव यांनी केली. येथे चार नवीन प्लॅटफॉर्म तयार करण्यात येणार असून, प्रवासी संख्येत वाढ आणि सोयीसाठी अत्याधुनिक सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जातील.
इतर प्रकल्प आणि नवीन गाड्यांची घोषणा वैष्णव यांनी पुण्यातून एमजीआर चेन्नई सेंट्रल-भगत की कोठी एक्सप्रेस आणि हडपसर-जोधपूर एक्सप्रेस या दोन नवीन गाड्यांना हिरवा झेंडा दाखवला. यावेळी त्यांनी पुणे विभागातील इतर विकास कामांचीही माहिती दिली.
त्यांनी सांगितले की, अलंदी, पुणे, खडकी, उरळी कांचन आणि शिवाजीनगर या सहा स्थानकांच्या पुनर्विकासाची कामे अंतिम टप्प्यात आहेत. याशिवाय नागपूर-पुणे वंदे भारत एक्सप्रेस सेवा सुरू करण्यासाठी राज्याचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्यासोबत चर्चाही सुरू आहे.