मन की बात: 'एक दिवस शास्त्रज्ञ म्हणून' घालवा, पंतप्रधानांचे आवाहन

नवी दिल्ली: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रविवारी 'मन की बात' कार्यक्रमाच्या ११९ व्या भागात राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा करण्यासाठी 'एक दिवस शास्त्रज्ञ म्हणून' घालवण्याचे आवाहन केले. यामुळे मुलांमध्ये आणि तरुणांमध्ये विज्ञानाबद्दल कुतूहल निर्माण होईल, असे ते म्हणाले.
तरुणांमध्ये विज्ञानाची आवड निर्माण होणे खूप महत्त्वाचे आहे, असे पंतप्रधानांनी सांगितले.
"येत्या काही दिवसांत आपण राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा करणार आहोत. आपल्या मुलांमध्ये आणि तरुणांमध्ये विज्ञानाची आवड आणि उत्साह निर्माण होणे खूप महत्त्वाचे आहे. याबाबत माझ्याकडे एक कल्पना आहे, ज्याला 'एक दिवस शास्त्रज्ञ म्हणून' असे म्हणता येईल; म्हणजेच, तुम्ही एक दिवस शास्त्रज्ञ म्हणून घालवण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या सोयीनुसार किंवा इच्छेनुसार तुम्ही कोणताही दिवस निवडू शकता. त्या दिवशी तुम्ही संशोधन प्रयोगशाळा, तारांगण किंवा अंतराळ केंद्र अशा ठिकाणी भेट द्या. यामुळे विज्ञानाबद्दल तुमचे कुतूहल वाढेल," असे ते म्हणाले.
पुढे, पंतप्रधान मोदी यांनी भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (इस्रो) १०० व्या यशस्वी उड्डाणाबद्दल कौतुक केले.
"गेल्या महिन्यात, देशाने इस्रोच्या १०० व्या रॉकेट उड्डाणाचा साक्षीदार झाला. ही केवळ एक संख्या नाही तर ती अंतराळ विज्ञानात नेहमीच नवीन उंची गाठण्याच्या आपल्या ध्येयाचे प्रतीक आहे. आपल्या अंतराळ प्रवासाची सुरुवात अगदी सामान्य पद्धतीने झाली. प्रत्येक टप्प्यावर आव्हाने होती, परंतु आपले शास्त्रज्ञ त्यावर मात करत पुढे जात राहिले. कालांतराने, अंतराळ उड्डाणात आपल्या यशांची यादी वाढतच चालली आहे," असे ते म्हणाले.
"उड्डाण वाहन तयार करणे असो, किंवा चांद्रयान, मंगळयान, आदित्य एल-१ चे यश असो किंवा एकाच रॉकेटने १०४ उपग्रह अवकाशात पाठवण्याचे अभूतपूर्व मिशन असो. इस्रोच्या यशाची व्याप्ती खूप मोठी आहे. गेल्या १० वर्षांत सुमारे ४६० उपग्रह प्रक्षेपित करण्यात आले आहेत आणि त्यात इतर देशांचे अनेक उपग्रह आहेत," असे पंतप्रधानांनी सांगितले.
पंतप्रधानांनी हे देखील अधोरेखित केले की अंतराळ शास्त्रज्ञांच्या टीममध्ये महिलांचा सहभाग सतत वाढत आहे.
"मला आज हे पाहूनही खूप आनंद होत आहे की अंतराळ क्षेत्र आपल्या तरुणांचे आवडते क्षेत्र बनले आहे. काही वर्षांपूर्वी कोणी विचार केला असता का की या क्षेत्रात स्टार्टअप्स आणि खाजगी क्षेत्रातील अंतराळ कंपन्यांची संख्या शेकड्यांनी पोहोचेल? जीवनात काहीतरी रोमांचक आणि उत्साहपूर्ण करू इच्छिणाऱ्या आपल्या तरुणांसाठी अंतराळ क्षेत्र एक उत्तम पर्याय बनत आहे," असे पंतप्रधान मोदी म्हणाले.
जानेवारी २०२५ मध्ये GSLV-F15 मोहिमेच्या यशस्वी प्रक्षेपणासह १०० वा टप्पा गाठल्यानंतर, इस्रोचे अध्यक्ष व्ही नारायणन यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचे आभार मानले आणि सांगितले की पंतप्रधानांनी २०-४० वर्षांसाठी एक दृष्टीकोन दिला आहे.
"जुन्या सायकली आणि बैलगाड्यांवर रॉकेट आणि उपग्रह हलवण्यापासून आपण खूप पुढे आलो आहोत. आज, आपण एक गतिमान आणि आदरणीय अंतराळ संघटना आहोत. हे एका माणसाने केलेले नाही तर विक्रम साराभाई ते सतीश धवन यांच्यापासून सुरू झालेल्या नेत्यांच्या पिढीने केले आहे," असे व्ही नारायणन म्हणाले.
"२०४० पर्यंत आपल्याला काय करायचे आहे यासाठी पंतप्रधानांनी स्पष्ट दृष्टीकोन दिला आहे आणि अंतराळ क्षेत्र सुधारणा ही त्यांचीच कल्पना आहे. आणि ही केवळ दृष्टी नाही तर प्रकल्प मंजुरी देखील आहे. आमच्याकडे राजकीय नेतृत्वाचा पाठिंबा आणि आशीर्वाद आहे," असे ते पुढे म्हणाले.
इस्रोने अलीकडेच श्रीहरिकोटा, आंध्र प्रदेश येथे NVS-02 घेऊन त्यांचे GSLV-F15 यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केले. देशाच्या अंतराळ केंद्रावरून इस्रोचे हे १०० वे प्रक्षेपण होते.