Indian Railways CCTV : भारतीय रेल्वेच्या ७४,००० डब्यांमध्ये 'सुरक्षा कवच', प्रत्येक डब्यात ४ CCTV कॅमेरे; १५,००० इंजिनमध्येही नजर

Indian Railways CCTV : प्रवाशांच्या सुरक्षिततेसाठी भारतीय रेल्वेने सर्व ७४,००० डब्यांमध्ये आणि १५,००० इंजिनांमध्ये अत्याधुनिक सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवण्याची घोषणा केली आहे. प्रत्येक डब्यात चार 'डोम टाईप' कॅमेरे आणि इंजिनमध्ये सहा कॅमेरे असतील.

नवी दिल्ली : प्रवाशांच्या सुरक्षिततेसाठी भारतीय रेल्वेने आतापर्यंतचे सर्वात मोठे पाऊल उचलले आहे! रेल्वे मंत्रालयाने नुकतीच एक महत्त्वपूर्ण घोषणा केली असून, यानुसार लवकरच देशातील सर्व ७४,००० रेल्वे डब्यांमध्ये आणि १५,००० इंजिनांमध्ये अत्याधुनिक सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवण्यात येणार आहेत. यामुळे प्रवाशांचा प्रवास अधिक सुरक्षित होणार असून, गुन्हेगारीला आळा घालण्यास मदत होईल.

डोम टाईप कॅमेऱ्यांचे 'पॉवर पॅक' कव्हरेज

रेल्वे मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, प्रत्येक डब्यामध्ये चार 'डोम टाईप' सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले जातील. हे कॅमेरे प्रत्येक डब्याच्या पुढील आणि मागील दरवाजांजवळ लावण्यात येतील, ज्यामुळे डब्यातील हालचालींवर २४x७ नजर ठेवता येईल.

इंजिनमध्ये तर तब्बल सहा कॅमेरे असतील! यात पुढे, मागे, दोन्ही बाजूंना आणि दोन्ही केबिन्समध्ये प्रत्येकी एक कॅमेरा असेल. विशेष म्हणजे, चालकाच्या दोन्ही केबिन्समध्ये दोन डेस्क-लावलेले मायक्रोफोन देखील बसवले जातील, ज्यामुळे आतील संवादावरही लक्ष ठेवणे शक्य होईल. सध्या ही यंत्रणा उत्तर रेल्वेमध्ये प्रायोगिक तत्त्वावर वापरली जात होती आणि त्याचे परिणाम अत्यंत सकारात्मक आढळले आहेत.

महिलांच्या सुरक्षिततेला सर्वोच्च प्राधान्य

या निर्णयामुळे विशेषतः महिला प्रवाशांची सुरक्षा अधिक बळकट होणार आहे. अनेकदा एकट्याने किंवा इतर प्रवाशांसोबत प्रवास करणाऱ्या महिलांना असुरक्षित वाटते. या सीसीटीव्ही यंत्रणेमुळे आता २४x७ ऑनलाइन निगराणी शक्य होणार असल्याचे एका वरिष्ठ रेल्वे अधिकाऱ्याने सांगितले. यामुळे महिलांना सुरक्षित आणि चिंतामुक्त प्रवास करता येईल.

गोपनीयतेचीही काळजी, तंत्रज्ञानाचा पुरेपूर वापर

प्रवाशांच्या गोपनीयतेचा आदर करत, रेल्वे प्रशासनाने स्पष्ट केले आहे की, हे कॅमेरे केवळ डब्यांच्या सामान्य हालचाली क्षेत्रात (दरवाजांजवळ) लावले जातील. यामुळे डब्यांमधील खाजगी भाग किंवा शयनक्षेत्र सुरक्षित राहील, याची हमी रेल्वेने दिली आहे.

तांत्रिकदृष्ट्याही हे कॅमेरे अत्यंत प्रगत असतील. हे सर्व कॅमेरे STQC प्रमाणित असतील आणि कमी प्रकाशातही स्पष्ट चित्रफिती देऊ शकतील. विशेष म्हणजे, १०० किमी प्रतितास वेगाने धावणाऱ्या गाड्यांमध्येही हे सीसीटीव्ही उत्तमरित्या काम करतील.

AI चा वापर आणि भविष्यातील योजना

रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी या सीसीटीव्हींमधून मिळणाऱ्या डेटावर IndiaAI मिशनच्या सहकार्याने कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) वापरण्याच्या शक्यतेचाही विचार करण्याचे आदेश दिले आहेत. यामुळे केवळ रेकॉर्डिंग न होता, संशयास्पद हालचाली किंवा घटनांवर त्वरित लक्ष ठेवणे आणि त्यास प्रतिसाद देणे शक्य होईल.

सध्या फक्त वंदे भारत, अमृत भारत आणि वंदे मेट्रो या गाड्यांमध्येच सीसीटीव्ही यंत्रणा उपलब्ध आहे. मात्र, रेल्वे मंत्रालयाच्या या नव्या निर्णयामुळे लवकरच देशभरातील सर्व रेल्वे गाड्यांमध्ये ही अत्याधुनिक सुरक्षा सुविधा लागू होईल, हे निश्चित! भारतीय रेल्वे खऱ्या अर्थाने प्रवाशांसाठी एक सुरक्षित आणि आधुनिक प्रवास अनुभव देण्यास सज्ज झाली आहे.