
जयपूर - राजस्थानच्या चुरू जिल्ह्यात भारतीय वायुसेनेच्या ‘जग्वार’ प्रकारच्या लढाऊ विमानाचा भीषण अपघात घडल्याने खळबळ उडाली आहे. चुरू जिल्ह्यातील भानुडा गावाजवळ हे विमान कोसळले असून या दुर्घटनेत दोन मृतदेह आढळले आहेत. हे मृतदेह दोन वैमानिकांचे आहेत. या दुर्घटनेमुळे परिसरात घबराट पसरली असून लष्कर, पोलीस आणि प्रशासनाने तातडीने मदतकार्य सुरू केले आहे.
मिळालेल्या प्राथमिक माहितीनुसार, भानुडा गावाजवळ असलेल्या शेतांमध्ये अचानक जोरदार आवाज झाला. स्थानिक नागरिकांनी आकाशातून मोठा आवाज ऐकला आणि काही क्षणांतच आगीचे ज्वाळा आणि धुराचे लोट उडताना दिसले. ही दृश्ये पाहून नागरिकांनी घाबरून तातडीने स्थानिक प्रशासनाला माहिती दिली.
या घटनेत एक लढाऊ विमान जळून खाक झाले असून अपघातस्थळी मोठ्या प्रमाणावर अंशतः जळालेला भाग आढळून आला आहे. विमानाचे विविध भाग इतरत्र विखुरलेले दिसले. अपघाताचे नेमके कारण अद्याप स्पष्ट झालेले नसले तरी ही गंभीर तांत्रिक चूक असल्याचा प्राथमिक अंदाज वर्तवला जात आहे.
या अपघाताची माहिती मिळताच चुरूचे पोलीस अधीक्षक आणि जिल्हाधिकारी अभिषेक सुराणा यांनी तातडीने घटनास्थळी धाव घेतली. स्थानिक पोलीस पथक, अग्निशमन दल आणि लष्कराचे जवान घटनास्थळी पोहोचले आणि मदतकार्याला सुरुवात केली.
चुरू जिल्ह्याचे पोलीस अधीक्षक यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, घटनास्थळी दोन मृतदेह सापडले आहेत. यापैकी एका मृतदेहाचे अत्यंत वाईट स्वरूपात जळालेल्या अवस्थेत अवशेष आढळून आले आहेत. या घटनेत दोन्ही वैमानिकांचा मृत्यू झाला आहे.
घटनास्थळी जळून गेलेल्या वैमानिकाचा मृतदेह सापडला असून त्याची ओळख पटवण्यासाठी लष्कर आणि स्थानिक प्रशासन एकत्र काम करत आहेत. मृतदेह इतक्या वाईट स्थितीत आढळून आल्यामुळे ओळख पटवण्यासाठी डीएनए चाचणी किंवा अन्य तांत्रिक पद्धती वापरण्याची शक्यता आहे.
भारतीय वायुसेनेने याप्रकरणी अद्याप अधिकृत निवेदन दिलेले नाही, मात्र लष्कराच्या अधिकाऱ्यांकडून अपघाताचे तपशीलवार मूल्यांकन केले जात आहे.
या अपघाताची बातमी पसरताच रतनगढ व परिसरातील नागरिकांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. आकाशात झालेल्या मोठ्या आवाजानंतर नागरिक रस्त्यावर आले आणि काही काळ परिसरात अफवांची चर्चा सुरू होती. विशेषतः विमान कोसळल्याच्या दिशेने धुराचे लोट पाहून अनेकांनी आपापल्या घरी सुरक्षिततेची तयारी केली.
जिल्हाधिकारी आणि पोलीस अधिकाऱ्यांनी नागरिकांना शांत राहण्याचे आवाहन केले असून मदतकार्य सुरळीतपणे सुरू असल्याची माहिती दिली आहे.
अपघातानंतर विमानाच्या आगीमुळे शेतात मोठी आग लागली होती. स्थानिक नागरिकांनी आग विझवण्याचे प्रयत्न केले. पाणी, वाळू आणि इतर संसाधनांचा वापर करून आगीवर नियंत्रण मिळवण्यात आलं. नंतर अग्निशमन दल घटनास्थळी पोहोचून आगीवर पूर्णतः नियंत्रण मिळवण्यात यशस्वी ठरले.
या घटनेमुळे परिसरातील शेतकऱ्यांचे पीकही काही प्रमाणात जळाले असल्याची माहिती समोर आली आहे. या नुकसानीचे पंचनामे स्थानिक प्रशासनाद्वारे लवकरच करण्यात येणार आहेत.
गुजरातच्या जामनगर मध्ये भारतीय वायुसेनेचा एक लढाऊ विमानाचा अपघात झाला होता. संरक्षण सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ही घटना सुवार्डा गावाच्या बाहेरील भागात घडली होती, जिथे जग्वार लढाऊ विमान कोसळले आणि त्याचे अनेक तुकडे झाले. अपघातानंतर परिसरात धुराचे लोट पसरले होते. या अपघातात एका पायलटचा दुर्दैवी मृत्यू झाला होता.भारतीय वायुदलाने (IAF) जग्वार फायटर क्रॅश होण्याचे कारण तांत्रिक बिघाड सांगितले होते. उड्डाणानंतर नियंत्रण गमावल्याने पायलटने एअरफील्ड आणि स्थानिक घरांचे नुकसान टाळण्यासाठी वेळीच विमानातून बाहेर पडण्याचा निर्णय घेतला होता. या प्रयत्नात एका पायलटने आपला जीव गमावला तर दुसऱ्या वैमानिकावर जामनगरमधील रुग्णालयात उपचार करण्यात आले.
या दुर्घटनेनंतर अनेक प्रश्न उपस्थित होत आहेत. लढाऊ विमानाचा ब्रेकडाउन का झाला? हवामानाचे काही परिणाम झाले होते का? कोणतेही तांत्रिक बिघाड आधीपासून लक्षात आला नव्हता का? अशा प्रकारच्या लष्करी विमानांना नियमित देखभाल आणि चाचण्या केल्या जातात, मात्र तरीही अशा घटना का घडतात, हा चिंतेचा विषय आहे.
भारतीय वायुसेनेने या दुर्घटनेचा तपशीलवार अहवाल मागवला असून, विमानाचा ब्लॅक बॉक्स (उड्डाणाशी संबंधित माहिती साठवणारे उपकरण) शोधण्याचे काम सुरू आहे. एकदा ब्लॅक बॉक्स सापडला की अपघाताची नेमकी कारणमीमांसा शक्य होईल.
भारतीय वायुसेनेत वापरले जाणारे ‘जग्वार’ हे लढाऊ विमान उच्च गतीने उड्डाण करणारे आणि कमी उंचीवर ऑपरेशन करणारे अत्याधुनिक विमान आहे. हे विमान विशेषतः जमिनीवरील लक्ष्यांवर अचूक हल्ला करण्यासाठी वापरले जाते. ब्रिटन आणि फ्रान्सच्या सहकार्याने विकसित झालेल्या या विमानांचा वायुसेनेत १९७९ पासून वापर सुरू आहे.
हे विमान अद्यापही भारताच्या लढाऊ क्षमतेचा महत्त्वाचा भाग आहे, जरी याचे काही मॉडेल्स निवृत्त करण्याच्या प्रक्रियेत असले तरी. त्यामुळे अशा विमानाचा अपघात घडल्यास ते वायुसेनेच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्न निर्माण करू शकतो.
चुरू जिल्हा प्रशासन, स्थानिक पोलीस आणि लष्करी पथक या घटनेच्या चौकशीसाठी संयुक्तरित्या काम करत आहेत. दुर्घटनेचा तपशीलवार अहवाल लवकरच दिला जाणार आहे. मृतदेहांबाबत अधिकृत माहिती, ओळख आणि अंतिम प्रक्रिया यासाठी वैद्यकीय व न्यायवैद्यक पथक कार्यरत आहे.
या दुर्घटनेत दोन व्यक्तींचा दुर्दैवी मृत्यू झाला आहे, ही निश्चितच दु:खद बातमी आहे. मात्र, हे विमान रहिवासी भागावर न कोसळता मोकळ्या शेतामध्ये कोसळल्यामुळे मोठा जीवितहानी टळली आहे, ही दिलासा देणारी बाब आहे.
भारतीय वायुसेनेने या अपघाताची गांभीर्याने दखल घेतली असून भविष्यात अशा घटना टाळण्यासाठी अधिक कार्यक्षम उपाययोजना राबवणे गरजेचे आहे. सार्वजनिक सुरक्षेचा विचार करता, लष्करी उड्डाण मार्ग, तांत्रिक देखभाल आणि अपातकालीन प्रतिसाद या बाबींबाबत पुन्हा एकदा पुनरावलोकन होणे अत्यावश्यक आहे.