अजमेर दरगाह: ८ वर्षांपासून तोफा चालवणारी फौजिया
अजमेर. कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी आपण, मी आणि जवळजवळ सर्वजण काही ना काही काम करतो. कोणी ऑफिसला जातो, कोणी सकाळी दुकान उघडतो, कोणी इतर काम करतो. पण कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी कोणी तोफा चालवतो असं कधी ऐकलं आहे का? तुम्ही बरोबर वाचलंत, कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी एक मुलगी तोफा चालवते आणि हे काम ती ८ वर्षांची असल्यापासून करत आहे.
अजमेरमध्ये तोफा डागण्याची परंपरा खास
राजस्थानच्या अजमेरमध्ये असलेली ख्वाजा मोइनुद्दीन चिश्ती यांची दरगाह, जी अजमेर शरीफ दरगाह म्हणून ओळखली जाते, ती केवळ धार्मिक श्रद्धेचे केंद्रच नाही तर अनेक अनोख्या परंपरांचे संगमस्थानही आहे. दरवर्षी लाखो भाविक देश-विदेशातून येथे येतात आणि दरगाहच्या विधींमध्ये सहभागी होतात. या विधींमध्ये सर्वात खास म्हणजे तोफा डागण्याची परंपरा, जी येथे शतकानुशतके पाळली जात आहे.
८ वर्षांपासून तोफा डागत आहे फौजिया
ही परंपरा पाळणारी फौजिया, एक अशी महिला आहे जी तिच्या धाडस आणि निष्ठेमुळे हे काम उत्तम प्रकारे करत आहे. फौजियाने अवघ्या ८ वर्षांच्या वयात तोफा डागण्याचे काम सुरू केले. हे काम तिला तिच्या कुटुंबाच्या पिढीजात वारशाचा भाग म्हणून मिळाले आहे. तिचे आजोबा आणि वडीलही याच परंपरेशी जोडलेले होते.
मुघल बादशाह अकबराच्या काळापासून चालत आलेली ही परंपरा
फौजिया सांगते की ही परंपरा मुघल बादशाह अकबराच्या काळापासून चालत आली आहे. दरगाहमध्ये होणाऱ्या महत्त्वाच्या धार्मिक कार्यक्रमांमध्ये, जसे की उर्स आणि रमजान, दरम्यान तोफा डागण्याचे काम केले जाते. या परंपरेचा मुख्य उद्देश्य या पवित्र प्रसंगांची सुरुवात करणे आणि धार्मिक भावनांना आणखी बळकट करणे हा आहे.
झेंड्याच्या विधी दरम्यान २५ तोफांची सलामी
तोफा डागण्याची प्रक्रिया पूर्णपणे सीआय (सुरक्षा निरीक्षक) च्या देखरेखीखाली होते. झेंड्याच्या विधी दरम्यान २५ तोफांची सलामी दिली जाते. रमजानच्या पवित्र महिन्यात सेहरीच्या वेळी आणि ती संपल्यानंतर एक-एक वेळा तोफा डागली जाते. याशिवाय, शुक्रवारीच्या नमाजला चार वेळा आणि इतर विशेष प्रसंगीही तोफांची सलामी दिली जाते.
फौजिया महिलांसाठी धाडस आणि समर्पणाचे प्रतीक
फौजियाला या परंपरेसाठी ३००० रुपये मानधन आणि ५००० रुपये वैद्यकीय भत्ता मिळतो. दारूगोळ्याचा खर्च वेगळा असतो. याशिवाय, कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी तिने घरी फुलांचे दुकान थाटले आहे. अजमेर दरगाहची ही अनोखी परंपरा केवळ श्रद्धेचे प्रतीकच नाही, तर फौजियासारख्या महिलांच्या धाडस आणि समर्पणाचे प्रतीकही आहे.
)
)
)
)