भारताची AI वाटचाल: अणुऊर्जेची साथ

भारत कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (AI) क्षेत्रात आपले स्थान मजबूत करण्यासाठी धोरणात्मक पावले उचलत आहे. यात अर्धवाहक उत्पादन, डेटा सेंटर पायाभूत सुविधा, फाउंडेशनल मॉडेल्स आणि ऊर्जा व्यवस्थापन यासारख्या AI च्या सर्व स्तरांवर लक्ष केंद्रित केले जात आहे. 

नवी दिल्ली [भारत], फेब्रुवारी २४ (ANI): कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) सर्व उद्योगांमध्ये क्रांती घडवत असलेल्या जगात, भारत AI परिसंस्थेत स्वतःला स्थापित करण्यासाठी धोरणात्मक पावले उचलत आहे.  देशाची योजना अणुऊर्जेवर लक्ष केंद्रित करून संपूर्ण AI स्टॅक तयार करण्याच्या एकात्मिक दृष्टिकोनावर अवलंबून आहे -- अर्धवाहक उत्पादन आणि डेटा सेंटर पायाभूत सुविधांपासून ते फाउंडेशनल मॉडेल्स आणि ऊर्जा व्यवस्थापनापर्यंत. काशी तमिळ संगमाम, वाराणसी येथे झालेल्या अलीकडील संवादादरम्यान, परराष्ट्र मंत्री डॉ. एस जयशंकर यांनी जगातील तंत्रज्ञान पुरवठादार म्हणून भारताच्या ऐतिहासिक भूमिकेवर प्रकाश टाकला. 

पॅरिसमध्ये झालेल्या AI अॅक्शन समिटमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सहभागाचाही त्यांनी उल्लेख केला, जिथे उद्योग दिग्गज, सरकार प्रमुख आणि शिक्षणतज्ज्ञ AI च्या भविष्यावर चर्चा करण्यासाठी एकत्र आले होते. भारत एक मजबूत AI स्टॅक विकसित करण्याचे उद्दिष्ट ठेवत आहे, ज्यामध्ये राष्ट्रीय सुरक्षा आणि विविध पुरवठा साखळ्या मजबूत करण्यासाठी अर्धवाहक उत्पादन सुविधा समाविष्ट आहेत, ज्यामुळे जागतिक अर्धवाहक उद्योगात स्वतःला एक मजबूत खेळाडू म्हणून स्थान मिळवता येईल. 
अलिकडच्या काळात, भारत कमी खर्चाच्या, सार्वभौम मोठ्या भाषिक मॉडेल्स (LLM) च्या विकासात भांडवल गुंतवण्याची योजना आखत आहे.

जानेवारीमध्ये एका पत्रकार परिषदेत भारताच्या AI मोहिमेवर बोलताना, केंद्रीय इलेक्ट्रॉनिक्स आणि आयटी मंत्री अश्विनी वैष्णव म्हणाले, "आम्ही फ्रेमवर्क तयार केले आहे आणि ते आज लाँच केले जात आहे. आमचे लक्ष भारतीय संदर्भ आणि संस्कृती राखणाऱ्या AI मॉडेल्स तयार करण्यावर आहे".  २०२५-२०२६ च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात जाहीर केलेल्या सर्वात महत्त्वाकांक्षी हालचालींपैकी एक म्हणजे स्मॉल मॉड्युलर रिअॅक्टर्स (SMR) च्या संशोधन आणि विकासासाठी २०,००० कोटी रुपये वाटप करण्याची आणि २०४७ पर्यंत भारताची अणुऊर्जा क्षमता १०० GW पर्यंत वाढवण्याची योजना आहे. 

हे तर्कसंगत आहे: AI ला मोठ्या प्रमाणात संगणकीय शक्तीची आवश्यकता असते, ज्यासाठी विश्वासार्ह आणि किफायतशीर ऊर्जेची मागणी असते. AI च्या संगणकीय आणि डेटा सेंटरच्या मागण्या पूर्ण करण्यासाठी अणुऊर्जा हा आदर्श स्रोत मानला जातो. भारताच्या अणु तंत्रज्ञानाच्या अपग्रेडेशनमध्ये सतत गुंतवणूक केल्याने AI पायाभूत सुविधांसाठी मजबूत आणि शाश्वत ऊर्जा मिळेल अशी अपेक्षा आहे, ज्यामुळे देश AI शर्यतीत स्पर्धात्मक राहू शकेल. अणुऊर्जेतील धोरणात्मक गुंतवणूक अशा वेळी येत आहे जेव्हा जगभरात अणुऊर्जेला पुन्हा महत्त्व मिळत आहे. (ANI)