भारतीय नद्या केवळ शेती आणि पाणीपुरवठ्याचे स्रोत नाहीत तर धार्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातूनही त्या अत्यंत महत्त्वाच्या मानल्या जातात.
भारतात नद्यांच्या प्रदूषणाची पातळी वाढत आहे, त्यामुळे नद्यांचे पाणी घाण होत आहे. याचा जलीय जीवांवर आणि पर्यावरण व्यवस्थेवर नकारात्मक परिणाम होतो
गंगा आणि कावेरी यांसारख्या नद्या भारतातील प्रमुख नद्या मानल्या जातात, ज्यांच्या पाण्याचे देशभरातील पूजा आणि धार्मिक कार्यांसाठी महत्त्व आहे.
औद्योगिक संस्थांमधून बाहेर पडणारे घाण पाणी, धार्मिक कारणांसाठी नदीत टाकला जाणारा कचरा आणि प्लास्टिकसारख्या गोष्टी ही नदी प्रदूषणाची प्रमुख कारणे आहेत.
भारतातील सर्वात स्वच्छ नदी 'उमंगोट नदी' आहे. या नदीचे पाणी इतके स्वच्छ आहे की आपणास नदीचे तळ सहज दिसते. ते गंगा आणि कावेरीपेक्षा जास्त स्वच्छ आहे.
ही नदी मेघालय राज्यातील डावकी येथे आहे, जी तिच्या स्वच्छ पाण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. या नदीला आजूबाजूच्या डोंगरातून पाणी मिळते.
उमंगोट नदीला स्थानिक लोक पवित्र मानतात. ते प्रदूषित होऊ नये म्हणून इथले लोक सतर्क राहतात आणि कुठलीही अस्वच्छता पसरू नये याकडे लक्ष देतात.
स्थानिक लोक तिला 'आमनगोट' किंवा 'डवकी नदी' असेही म्हणतात. स्वच्छता आणि सौंदर्यामुळे ही नदी पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र आहे.