Iran Israel War Marathi : दोन्ही देशांचे एकमेकांवर महाभयंकर हवाई हल्ले, मिडल ईस्टमधला तणाव वाढला

पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू म्हणाले की इस्रायलचा आपल्या कट्टर प्रतिस्पर्ध्यावरचा हल्ला आवश्यक तेवढे "दिवस" चालेल. तेहरान अणुकार्यक्रमावर जोर देत असल्याची इस्रायली गुप्तचर माहिती असल्याचे सांगितले.

नवी दिल्ली- इस्रायलने शुक्रवारी इराणी अण्वस्त्र आणि लष्करी तळांवर क्षेपणास्त्रांचा मारा केला, ज्यामध्ये अनेक वरिष्ठ अधिकाऱ्यांचा मृत्यू झाला आणि इराणने प्रत्युत्तर कारवाई केली.

पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांनी सांगितले की इस्रायलचा आपल्या कट्टर प्रतिस्पर्ध्यावरचा हल्ला आवश्यक तेवढे "दिवस" चालेल. तेहरान अणुकार्यक्रमावर जोर देत असल्याची इस्रायली गुप्तचर माहिती असल्याचे सांगितले..

इराणने इस्रायलच्या हवाई हल्ल्याला "युद्धाची घोषणा" म्हटले आणि शुक्रवारी आणि शनिवारी नंतर इस्रायलवर डझनभर क्षेपणास्त्रे डागली. मध्यपूर्व मोठ्या संघर्षाच्या उंबरठ्यावर असल्याची भीती वाढत असताना, संयमासाठी आंतरराष्ट्रीय आवाहने वाढत आहेत.

अणुस्थळांवर हल्ला

इस्रायलचे हल्ले शुक्रवारी पहाटे सुरू झाले, जो इराणमध्ये विश्रांतीचा आणि प्रार्थनेचा दिवस आहे आणि दिवसभर विविध ठिकाणी हे हल्ले सुरु होते. इराणी सरकारी टेलिव्हिजननुसार, नटान्झमधील एक मोठे भूमिगत अणुस्थळ हे प्रमुख लक्ष्य होते, ज्यावर इस्रायलने अनेक वेळा हल्ला केला आहे.

रेडिएशनची पातळी "अपरिवर्तित राहिली", असे संयुक्त राष्ट्रांच्या आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा एजन्सी (IAEA) चे प्रमुख राफेल ग्रॉसी म्हणाले.

इराणने म्हटले आहे की त्याच्या फोर्डो आणि इस्फहान अणुस्थळांचे मर्यादित नुकसान झाले आहे.

कमांडर्स मारले गेले

मारल्या गेलेल्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांमध्ये इराणच्या रिव्होल्यूशनरी गार्ड्सचे प्रमुख हुसेन सलामी आणि सशस्त्र दलाचे प्रमुख मोहम्मद बघेरी यांचा समावेश आहे, ज्यांच्या जागी सर्वोच्च नेते अली खामेनी यांनी त्वरित नियुक्त्या केल्या.

रिव्होल्यूशनरी गार्ड्सने म्हटले आहे की त्यांचे एरोस्पेस कमांडर अमिराळी हाजीझादेह देखील मारले गेले. ते इराणच्या बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र दलाचे प्रमुख होते.

इराणी माध्यमांनी सांगितले की अनेक अणुशास्त्रज्ञ मारले गेले.

संयुक्त राष्ट्रांमधील इराणचे राजदूत म्हणाले की इस्रायलच्या पहिल्या लाटेत 78 लोक मारले गेले आणि 320 जखमी झाले.

२०० पेक्षा जास्त लक्ष्य

सरकारी वृत्तसंस्था IRNA ने म्हटले आहे की, इराणच्या वायव्य पूर्व अझरबैजान प्रांतातील ठिकाणी अतिरिक्त हल्ले झाले, ज्यात 18 लोक मारले गेले.

इस्रायलच्या लष्करी प्रवक्त्याने सांगितले की "200 हून अधिक लक्ष्यांवर" हल्ला करण्यात आला, ज्यात अणुसुविधा आणि हवाई तळांचा समावेश आहे.

नेतान्याहूंचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार त्झाची हानेग्बी म्हणाले की "सध्या खामेनी आणि इतर राजकीय नेत्यांना मारण्याची कोणतीही योजना नाही".

इराणच्या दळणवळण मंत्रालयाने म्हटले आहे की, संपूर्ण इराणमध्ये इंटरनेटवर निर्बंध लादण्यात आले आहेत आणि "सामान्य स्थिती परत आल्यानंतर" ते उठवले जातील.

इराणने इस्रायलवर डझनभर क्षेपणास्त्रे डागली, असे रिव्होल्यूशनरी गार्ड्स आणि इस्रायलने म्हटले आहे, इस्रायली लष्कराने इराणने डागलेल्या 100 ड्रोनपैकी "बहुतेक" इस्रायली भूभागाबाहेरच अडवले गेले.

शनिवारी पहाटे, इराणने पुन्हा जोरदार हल्ले चढवले, असे सरकारी माध्यमांनी म्हटले आहे, इस्रायली लष्कराने हवाई हल्ल्याचे सायरन वाजवले आणि इराणकडून येणारी क्षेपणास्त्रे रोखली.

इस्रायलने म्हटले आहे की त्याचे हवाई दल “देशाला असलेला धोका नष्ट करण्यासाठी आणि तो रोखण्यासाठी काम करत आहे.”

इस्रायली बचावकर्त्यांनी शनिवारी सांगितले की ते देशाच्या किनाऱ्यावर झालेल्या रॉकेट हल्ल्यात जखमी झालेल्या 21 लोकांवर उपचार सुरु आहेत.

बचावकर्त्यांनी आधी सांगितले होते की गुश दान क्षेत्रात 34 लोक जखमी झाले आहेत, ज्यात एक महिला देखील आहे जिचा नंतर जखमांमुळे मृत्यू झाला, असे इस्रायली माध्यमांनी म्हटले आहे.

अमेरिकेचा सहभाग?

इराणचे परराष्ट्र मंत्री अब्बास अराघची यांनी इस्रायलच्या हल्ल्यांना "युद्धाची घोषणा" म्हटले आणि संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेकडून कारवाईची मागणी केली, ज्याने शुक्रवारी आणीबाणीची बैठक घेतली.

संघर्ष झाल्यास तेहरानने पूर्वी मध्यपूर्वेतील अमेरिकी लष्करी तळांवर हल्ला करण्याचा इशारा दिला होता. इस्रायलच्या हल्ल्याच्या काही दिवस आधी अमेरिकेने अनेक ठळकांवरून अनावश्यक कर्मचाऱ्यांना बाहेर काढले आहे.

अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की इस्रायलने त्यांना आधीच त्यांच्या हल्ल्यांबद्दल पूर्णपणे माहिती दिली होती, परंतु वॉशिंग्टनचा यात सहभाग नव्हता.

त्यांनी इराणला इशारा दिला की "पुढील नियोजित हल्ले" "आणखी क्रूर" असतील आणि तेहरानने "काहीही शिल्लक राहण्यापूर्वी" त्याचा अणुकार्यक्रम मागे घेण्यासाठी करार करावा असे म्हटले.

ट्रम्प यांनी वारंवार सांगितले आहे की ते इराणला अण्वस्त्रे विकसित करू देणार नाही.

अमरिकेचे परराष्ट्र मंत्री मार्को रुबियो यांनी इराणला मध्यपूर्वेतील अमेरिकन हितसंबंध किंवा कर्मचाऱ्यांना लक्ष्य करू नका असा इशारा दिला.

अणुकार्यक्रम

तेहरानने अणुबॉम्ब विकसित करत असल्याचे दीर्घकाळ नाकारले आहे. परंतु काही देशांसोबत झालेल्या २०१५ च्या कराराने निश्चित केलेल्या ३.६७ टक्के मर्यादेपेक्षा जास्त ६० टक्के युरेनियम गोळा केले होते.

तथापि, इराणची ६० टक्के समृद्धीची पातळी अण्वस्त्रासाठी आवश्यक असलेल्या ९० टक्क्यांपेक्षाही कमी आहे.

अमेरिका आणि इराण तेहरानच्या अणुकार्यक्रमावर चर्चा करत होते. रविवारी ओमानमध्ये होणारा पुढील फेरी आता रद्द होण्याची शक्यता आहे.

इस्रायलचा हल्ला आणि इराणचा प्रतिसाद आंतरराष्ट्रीय तणाव वाढवत आहे.

अनेक देशांनी संयमाचे आवाहन केले आहे, जर इस्रायल-इराण संघर्ष वाढला आणि त्यात अमेरिका सामील झाला आणि जर मध्यपूर्व तेल उत्पादन आणि शिपमेंटवर परिणाम झाला तर त्याचे परिणाम भयंकर असतील याची भीती व्यक्त केली आहे.

संयुक्त राष्ट्रांच्या अणुऊर्जा एजन्सीने सोमवारी आणीबाणीची बैठक आयोजित केली.

संयुक्त राष्ट्रांचे प्रमुख अँटोनियो गुटेरेस यांनी इस्रायल आणि इराणला संघर्ष थांबवण्याचे आवाहन केले आणि म्हटले, "शांतता आणि कूटनीतीचा विजय झाला पाहिजे."

इस्रायल, इराण, इराक, जॉर्डन आणि सीरियाने त्यांचे हवाई क्षेत्र बंद केले आहे. अनेक विमान कंपन्यांनी या क्षेत्रातील सेवा रद्द केल्या आहेत.

शुक्रवारी तेलाच्या किमती वाढल्या, त्या सुमारे $75 प्रति बॅरलवर पोहोचल्या आणि नंतर थोड्या कमी झाल्या.

विश्लेषकांनी जगाच्या २० टक्के कच्च्या तेलाच्या पुरवठ्याचा धोका अधोरेखित केला, जो गल्फमधील अरुंद हॉर्मुझच्या सामुद्रधुनीतून पाठवला जातो.