अमेरिकेनंतर आता चीनची कुरघोडी, भारत-पाकिस्तान संघर्षात मध्यस्थी केल्याचा दावा, भारताने लावला फेटाळून!

China Claims Mediation in India Pakistan Conflict : चीनने मे २०२५ मध्ये भारत आणि पाकिस्तानमधील लष्करी संघर्षात मध्यस्थी केल्याचा दावा केला आहे, जो नवी दिल्लीने ठामपणे फेटाळला आहे.

China Claims Mediation in India Pakistan Conflict : चीनने दावा केला आहे की, मे २०२५ मध्ये भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील लष्करी संघर्षादरम्यान त्यांनी मध्यस्थी केली होती. यापूर्वी अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनीही असाच दावा केला होता, जो नवी दिल्लीने फेटाळून लावला होता. चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांनी 'भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव' यासह उत्तर म्यानमार, मध्य पूर्व आणि आग्नेय आशियातील संघर्षांचा उल्लेख केला, जे बीजिंगच्या मते त्यांनी या वर्षी सोडवण्यास मदत केली.

बीजिंगमध्ये आंतरराष्ट्रीय घडामोडींवरील एका परिसंवादात बोलताना, वांग यांनी चीनच्या राजनैतिक दृष्टिकोनाला 'वस्तुनिष्ठ आणि न्यायपूर्ण' म्हटले. त्यांनी सूचित केले की, बीजिंगचा सहभाग तात्काळ तणाव कमी करणे आणि संघर्षाच्या मूळ कारणांवर लक्ष केंद्रित करणे हा होता. या परराष्ट्र धोरणाची रूपरेषा मांडताना ते म्हणाले की, चीनने इतर विवादांसोबतच भारत-पाकिस्तानच्या परिस्थितीतही 'मध्यस्थी' केली होती.

मात्र, भारताने दोन्ही अण्वस्त्रधारी शेजारी देशांमधील संघर्ष आणि त्यानंतरच्या युद्धविरामामध्ये कोणत्याही तिसऱ्या पक्षाच्या मध्यस्थीची शक्यता सातत्याने नाकारली आहे. नवी दिल्लीचे म्हणणे आहे की, हा संघर्ष ७ मे रोजी पहलगाममधील दहशतवादी हल्ल्यामुळे सुरू झाला होता, ज्यासाठी भारताने पाकिस्तानस्थित गटांना जबाबदार धरले आणि 'ऑपरेशन सिंदूर'ने प्रत्युत्तर दिले. हा संघर्ष थेट द्विपक्षीय लष्करी संवादातून संपवण्यात आला.

अधिकाऱ्यांच्या मते, १० मे रोजी भारतीय आणि पाकिस्तानी लष्कराच्या महासंचालक लष्करी अभियान (DGMOs) यांच्यात झालेल्या फोन कॉलद्वारे दोन्ही बाजूंनी लष्करी कारवाई थांबवण्यास सहमती दर्शवली.

ट्रम्प यांचीही फुशारकी

यापूर्वी अमेरिकेचे तत्कालीन अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी दावा केला होता की, वॉशिंग्टनने दिल्ली आणि इस्लामाबादमध्ये 'पूर्ण आणि तात्काळ' युद्धविराम घडवून आणला होता. भारताच्या नेतृत्वाने ट्रम्प यांचा दावा फेटाळून लावला आणि स्पष्ट केले की कोणत्याही बाह्य शक्तीने युद्धविरामात मदत केली नाही. तसेच, भारत-पाकिस्तान द्विपक्षीय मुद्द्यांमध्ये तिसऱ्या पक्षाच्या हस्तक्षेपाला विरोध करण्याच्या आपल्या धोरणाचा पुनरुच्चार केला.

भारत-चीन तणाव वाढला

बीजिंगचा हा दावा दक्षिण आशियाई भू-राजकारणातील एका संवेदनशील वेळी आला आहे. भारताने या प्रदेशातील चिनी प्रभावावर चिंता व्यक्त केली आहे, विशेषतः संरक्षण सहकार्यासह पाकिस्तानसोबत चीनचे असलेले घनिष्ठ सामरिक आणि लष्करी संबंध पाहता. नवी दिल्लीने संघर्षाचे निराकरण पूर्णपणे द्विपक्षीय असल्याचे म्हटले असताना, चीनच्या मध्यस्थीच्या दाव्यामुळे दोन्ही आशियाई शक्तींमध्ये राजनैतिक तणावाचा एक नवीन मुद्दा निर्माण झाला आहे.

चीनचे राजकारण

भारत तिसऱ्या पक्षाच्या हस्तक्षेपाला विरोध करण्याच्या भूमिकेवर ठाम असताना, चीनची सार्वजनिक भूमिका या प्रदेशात व्यापक सामरिक संकेत देत आहे. या वर्षातील सर्वात गंभीर भारत-पाकिस्तान तणाव कोणी शांत केला याबद्दलच्या परस्परविरोधी दाव्यांदरम्यान, बीजिंग स्वतःला एक प्रमुख राजनैतिक शक्ती म्हणून सादर करण्यास उत्सुक आहे.