मासिक पाळी आणि नैराश्य: काय आहे संबंध?

मासिक पाळी दरम्यान प्रत्येक स्त्रीला विविध अडचणींचा सामना करावा लागतो. पोटदुखी, पचनाच्या समस्या, स्तनांमध्ये वेदना अशा अनेक समस्या मासिक पाळी दरम्यान येतात. नैराश्य ही आणखी एक महत्त्वाची समस्या आहे. मासिक पाळी दरम्यान बहुतेक स्त्रियांना नैराश्य येते.

मासिक पाळी दरम्यान नैराश्य येण्याची काही कारणे कोणती?

एक

एस्ट्रोजन हे मूड नियंत्रित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारे एक प्रमुख संप्रेरक आहे. मासिक पाळीच्या अगदी आधी (ल्युटियल टप्प्यात), एस्ट्रोजनची पातळी कमी होते. यामुळे नैराश्य येऊ शकते. एस्ट्रोजनची पातळी अचानक कमी झाल्याने मूड स्विंग्ज आणि नैराश्याची लक्षणे येऊ शकतात. तसेच, प्रोजेस्टेरॉनची उच्च पातळी थकवा, नैराश्य इत्यादींना कारणीभूत ठरू शकते.

दोन

मासिक पाळीच्या आधीच्या दिवसांत अनेक स्त्रियांना नैराश्याचा त्रास होतो. प्रजनन वयातील ३० ते ४० टक्के स्त्रियांना पीएमएसचा त्रास होतो. २०१४ मध्ये जर्नल ऑफ क्लिनिकल अँड डायग्नोस्टिक रिसर्चमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात असे म्हटले आहे की यामुळे थकवा, चिंता, दुःख इत्यादी लक्षणे येतात.

तीन

ताणतणाव, मागील आघात इत्यादी मानसिक घटक मासिक पाळीच्या भावनिक आणि मानसिक प्रभावात वाढ करतात. यामुळे काही स्त्रियांमध्ये मासिक पाळी दरम्यान नैराश्य येऊ शकते.

चार

प्रीमेन्स्ट्रुअल डिस्फोरिक डिसऑर्डर हे आणखी एक कारण आहे. ही पीएमएसची एक गंभीर स्थिती आहे जी तीव्र मूड स्विंग्ज आणि नैराश्यास कारणीभूत ठरते. हे संप्रेरकांच्या असंतुलनाशी संबंधित आहे. तसेच, हे संप्रेरकांमधील बदलांना मेंदूच्या प्रतिक्रियेवर परिणाम करू शकते. २०२४ च्या मार्चमध्ये जर्नल ऑफ अफेक्टिव्ह डिसऑर्डर्समध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात असे म्हटले आहे की मासिक पाळी दरम्यान १.८ ते ५.८ टक्के स्त्रियांना प्रीमेन्स्ट्रुअल डिस्फोरिक डिसऑर्डर असते.