मुंबई - १९३४ मध्ये गिरणी कामगारांच्या प्रार्थनेतून लालबागच्या राजाची सुरवात झाली. ९० वर्षांहून अधिक काळ हा राजा श्रद्धेचा केंद्रबिंदू आहे. साध्या चाळीतून भव्य मंडपापर्यंतचा प्रवास आणि नवसाला पावणारा बाप्पा म्हणून त्याची ख्याती, याविषयी जाणून घ्या.
१९३४ मध्ये पेरू चाळ बाजार बंद झाल्याने गिरणी कामगार आणि कोळी बांधवांवर उपासमारीची वेळ आली. तेव्हा त्यांनी गणपती बाप्पाला स्थायी बाजाराची प्रार्थना केली. त्यांची श्रद्धा फलदायी ठरली आणि जमीनदार राजाबाई तैय्यबलींनी जागा दिल्याने लालबाग बाजार उभा राहिला. कृतज्ञता म्हणून 'लालबागचा राजा' गणेशोत्सव मंडळाची स्थापना झाली.
210
९० वर्षांचा श्रद्धेचा सोहळा
एका साध्या चाळीतून सुरू झालेला हा गणेशोत्सव आज मुंबईतील सर्वात भव्य उत्सवांपैकी एक आहे. १९३४ पासून आजतागायत, ९०+ वर्षे लालबागचा राजा लोकांच्या श्रद्धेचे आणि प्रेमाचे प्रतीक आहे. लाखो भाविक दरवर्षी या राजाच्या चरणी नतमस्तक होतात.
310
मुंबईकरांशी भावनिक नाते
मुंबईत गणेश चतुर्थी हा केवळ सण नसून, शहराचे हृदय आहे. मुंबईकरांचे या उत्सवाशी भावनिक नाते आहे. अकरा दिवस ढोल-ताशांच्या आणि बाप्पाच्या जयघोषाने ही स्वप्ननगरी दुमदुमून जाते. पण या सर्वांमध्ये सर्वाधिक लक्ष वेधून घेणारा असतो तो लालबागचा राजा - नवसाचा गणपती.
१९३५ पासून आतापर्यंत लालबागच्या राजाचे स्वरूप जवळजवळ सारखेच आहे. सिंहासनावर विराजमान, आशीर्वाद देणारा हात, शांत पण तेजस्वी चेहरा - हीच त्याची ओळख. बदलत्या काळात हे स्थिर रूप भाविकांसाठी श्रद्धेचा आधार बनले आहे. लालबागच्या राजाचे रुप बघण्यासाठी दूरवरुन भाविक श्रद्धेने येतात. आणि संतुष्ट मनाने परत जातात.
510
नवसासाठी रांग, मनोकामना पूर्ण करणारा
लालबागचा राजा केवळ श्रद्धेचे प्रतीक नसून नवसाचा गणपती आहे, जो भाविकांच्या मनोकामना पूर्ण करतो, अशी स्थानिक मान्यता आहे. नवसाच्या रांगेत भाविक तासन्तास, कधीकधी तर दिवसभर उभे राहतात, जेणेकरून ते त्यांच्या चरणांना स्पर्श करू शकतील आणि आपली प्रार्थना मांडू शकतील.
610
कांबळी कुटुंबाची कलात्मक परंपरा
लालबागच्या राजाच्या मूर्तीचे स्वरूप १९३० च्या दशकात मूर्तिकार मधुसूदन डोंडूजी कांबळी यांनी घडवले होते. तेव्हापासून आजतागायत कांबळी कुटुंबच ही मूर्ती बनवत आहे. सध्या संतोष रत्नाकर कांबळी ही परंपरा पुढे चालवत आहेत.
710
दरवर्षी बदलणारा भव्य मांडव
राजाच्या मांडवाची सजावट दरवर्षी नवीन थीमवर असते. कधी मंदिरांवरून प्रेरित, कधी महालांवरून, तर कधी जागतिक स्मारकांवरून. भव्य सजावट, रोषणाई आणि कला यांचा संगम यामुळे हा मुंबईतील सर्वात आकर्षक गणेशोत्सव ठरतो.
810
लालबागचा राजा २०२५ - नवीन सुविधा
गणेशोत्सव २०२५ मध्ये लालबागच्या राजाचे दर्शन आधीपेक्षाही भव्य असेल. यावेळी पहिल्यांदाच मांडवात वातानुकूलित दर्शनाची व्यवस्था असेल, जेणेकरून भाविक लांब रांगेत मुंबईतील गर्मीचा सामना सहज करू शकतील.
910
अनंत अंबानींचे विशेष योगदान
गेल्या वर्षी अनंत अंबानींनी राजाला १५ कोटी रुपयांचा २० किलोचा सोन्याचा मुकुट अर्पण केला होता. २०२५ मध्येही ते उदार सहकार्य करत आहेत. वातानुकूलित व्यवस्था, सजावट, रोषणाई आणि भंडारा अशा अनेक सुविधा उभारल्या जात आहेत.
15 करोड़ की लागत से तैयार 20 किलो सोने के मुकुट को अनंत अंबानी ने लाल बाग के राजा को भेट चढाई। pic.twitter.com/bhW5htnLUS
1010
लालबागचा राजा - प्रथम दर्शन २०२५
गणेश चतुर्थी २०२५ (२७ ऑगस्ट - ६ सप्टेंबर) पूर्वी, २५ ऑगस्ट रोजी मूर्तीचे प्रथम दर्शन होईल. मुंबईत गर्दी उसळेल, ऑनलाइन थेट प्रक्षेपण होईल आणि पुन्हा एकदा नवसाचा गणपती - लालबागचा राजा, भाविकांच्या श्रद्धेचे आणि प्रेमाचे केंद्र बनेल.
