आम्ही गावकरी नाही, सैनिक आहोत! गावकऱ्यांना लष्कराचे शस्त्र प्रशिक्षण

दहशतवाद्यांशी लढण्यासाठी जम्मू-काश्मीरच्या चिनाब खोऱ्यातील उंच भागातील डोडा जिल्ह्यातील गावकऱ्यांना शस्त्र प्रशिक्षण दिले जात असल्याची माहिती अधिकाऱ्यांनी दिली आहे. नेमके कोणते प्रशिक्षण दिले जात आहे. याची माहिती या लेखात घेऊया.

जम्मू-काश्मीरच्या चिनाब खोऱ्यातील उंच भागात दहशतवादविरोधी तीव्र मोहिमेदरम्यान, डोडा जिल्ह्यातील ग्राम संरक्षण रक्षकांना (VDGs) प्रशिक्षण देऊन लष्कराने तळागाळातील सुरक्षा मजबूत करण्याचे प्रयत्न तीव्र केले आहेत, असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले.

डोडा-सांबा सीमेवरील १७ दुर्गम गावांमधील सुमारे १५० VDG, ज्यात महिला स्वयंसेवकांचाही समावेश आहे, त्यांना स्वयंचलित रायफल्स हाताळणे, स्वसंरक्षण, बंकर बांधणे आणि शत्रूचे हल्ले परतवून लावण्याचे कठोर प्रशिक्षण दिले जात आहे, असे त्यांनी सांगितले.

ही गावे जंगल आणि डोंगराळ भागाजवळ आहेत, जिथे दहशतवाद्यांच्या हालचालींचा संशय आहे. सध्या सुरक्षा दल या भागात व्यापक शोध मोहीम राबवत आहेत.

डोडा जिल्हा मुख्यालयापासून सुमारे ९० किमी अंतरावर असलेल्या भलेसाच्या शिंगणी पंचायतीमध्ये हे प्रशिक्षण आयोजित केले जात आहे. याचा उद्देश स्वयंसेवकांना त्यांच्या गावांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि विशेषतः संवेदनशील भागात संरक्षणाची पहिली फळी म्हणून काम करण्यासाठी आवश्यक कौशल्यांनी सुसज्ज करणे हा आहे, असे एका अधिकाऱ्याने सांगितले.

काही वर्षांपूर्वी चिनाब खोऱ्यात, विशेषतः डोडा आणि किश्तवाड जिल्ह्यांमध्ये घुसखोरी करण्यात यशस्वी झालेल्या दहशतवाद्यांना शोधून त्यांचा खात्मा करण्यासाठी लष्कर, पोलीस आणि निमलष्करी दलांकडून उंच भागांमध्ये सुरू असलेल्या मोहिमेला हे प्रशिक्षण पूरक आहे, असे ते म्हणाले.

अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, VDG सदस्यांनी या प्रशिक्षणाचे आणि त्यांच्या शस्त्रांच्या अलीकडील अपग्रेडेशनचे स्वागत केले आहे. जुन्या .303 रायफल्सऐवजी सेल्फ-लोडिंग रायफल्स (SLRs) दिल्याबद्दल त्यांनी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांचे आभार मानले, ज्यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास लक्षणीयरीत्या वाढला आहे, असे ते म्हणाले.

"हा १७ ग्राम संरक्षण गटांच्या सदस्यांना एकत्र आणणारा एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे. आम्हाला शस्त्रे हाताळणे, बंकर बांधणे आणि स्वसंरक्षणाचे प्रशिक्षण दिले जात आहे. आमच्या दारात असे प्रशिक्षण मिळणे खूप कौतुकास्पद आहे," असे शिंगणीचे VDG सदस्य सुरिंदर सिंग म्हणाले.

१९९० च्या दशकाच्या सुरुवातीला या भागात वारंवार होणाऱ्या दहशतवादी हल्ल्यांची आठवण करून देत, त्यांनी सरकारला सदस्यांना अधिक स्वयंचलित शस्त्रे देण्याची विनंती केली.

गवला गावातील आणखी एक VDG सदस्य राजेश कुमार ठाकूर म्हणाले की, लष्कर आणि जम्मू-काश्मीर पोलिसांच्या प्रशिक्षणामुळे त्यांच्यात आत्मविश्वास निर्माण झाला आहे.

गावांमध्ये बंकर बांधल्यामुळे रहिवाशांमधील भीती कमी होण्यास मदत झाली आहे. तसेच, विनावेतन काम करणाऱ्या VDG सदस्यांना मानधन देण्यात यावे, अशी मागणीही ठाकूर यांनी केली.

उंच भागातील सततच्या मोहिमांसोबतच VDG ला मजबूत करणे, ही एक बहुस्तरीय सुरक्षा रणनीती आहे. दहशतवाद्यांना कोणताही आधार मिळू नये आणि या प्रदेशात दीर्घकाळ शांतता सुनिश्चित करणे हा याचा उद्देश आहे, असे संरक्षण अधिकाऱ्यांनी सांगितले.