शिंदे की फडणवीस...महाराष्ट्राचे पुढचे मुख्यमंत्री कोण?

मुंबई : महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत महायुतीने अपेक्षेपेक्षाही मोठी आघाडी घेतली आहे. मात्र, महाराष्ट्राचे पुढचे मुख्यमंत्री कोण असतील हा मोठा प्रश्न आहे. सूत्रांनुसार, नवीन सरकार नोव्हेंबर २६ रोजी सत्तेवर येईल. मतदारांना भावणारे एकनाथ शिंदे यांनाच मुख्यमंत्रीपदी कायम ठेवले जाईल की भाजपच्या यशाचे श्रेय असलेले देवेंद्र फडणवीस यांना मुख्यमंत्री केले जाईल, हा प्रश्न आहे.

केवळ पाच महिन्यांपूर्वीची गोष्ट. लोकसभा निवडणुकीत महाराष्ट्रात एनडीएचा पराभव झाला होता. याचा परिणाम राष्ट्रीय पातळीवरही भाजपच्या मागे राहण्यास झाला. या टप्प्यावर भाजप नेते आणि महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी राजीनामा देण्याची तयारी दर्शवली होती. त्याचबरोबर त्यांनी 'महाराष्ट्राच्या राजकारणात तीन महिने हा खूप मोठा काळ असतो' असे म्हटले होते. त्यांच्या म्हणण्याचा अर्थ विधानसभा निवडणुकीत ट्रेंड बदलणार आहे असा होता. त्यानुसार, नोव्हेंबरमध्ये भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुतीने विधानसभा निवडणुकीत क्लीन स्वीप करण्यात त्यांचाच मोठा वाटा आहे. दुसरीकडे, शिवसेना (एकनाथ) पक्षाचे नेते एकनाथ शिंदे महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री आहेत. या दोपैकी महायुती महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्रीपदी कोणाला निवडणार हा मोठा प्रश्न आहे.

सध्या भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुती २८८ विधानसभा मतदारसंघांच्या राज्यात २२० जागांवर आघाडीवर आहे, तर महाविकास आघाडी ५७ जागांवर आघाडीवर आहे. नागपूर दक्षिण पश्चिममध्ये फडणवीस यांचा विजय जवळपास निश्चित आहे, तर कोपरी-पाचपखडी मतदारसंघात एकनाथ शिंदे आघाडीवर आहेत. महायुती विजयाच्या मार्गावर असताना, भाजपच्या मोठ्या विजयाचे श्रेय असलेले देवेंद्र फडणवीस यांना पुढचे मुख्यमंत्री केले जाईल का, हा प्रश्न सर्वांसमोर आहे.

देवेंद्र फडणवीस यांनी अनेक वर्षांपासून तळागाळात प्रचार केला नव्हता. बंडखोरांना शांत करून त्यांना मागे टाकले. जागावाटपात भाजपला सर्वोत्तम डील मिळवून दिला. देवेंद्र फडणवीस यांच्या जातीवरून विरोधकांनी प्रचार केला. दोन महिने ते एक क्षणही न थांबता प्रचार करत होते. विधानसभा निवडणुकीत भाजपला सर्वोत्तम निकाल मिळणार हे देवेंद्र यांना आधीच माहीत होते, असे अंकित जैन यांनी लिहिले आहे.

'मुख्यमंत्रीपदाच्या शर्यतीत देवेंद्र फडणवीस आघाडीवर आहेत. यापेक्षा चांगली गोष्ट सांगता येणार नाही,' असे इंडिया टुडेचे कन्सल्टिंग एडिटर राजदीप सरदेसाई यांनी महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्रिपदाबद्दल बोलताना म्हटले आहे. एकनाथ शिंदे शिवसेनेत महाराष्ट्राचे पुढचे मुख्यमंत्री होतील असे वाटत होते, पण नंतर ते थंड झाले.

महाराष्ट्र निवडणुकीनंतर महायुतीतील पक्षच मुख्यमंत्री कोण होणार हे ठरवतील, असे या महिन्याच्या सुरुवातीला गृहमंत्री अमित शाह यांनी सांगितले होते. 'सध्या एकनाथ शिंदे मुख्यमंत्री आहेत. निवडणुकीनंतर, तिन्ही भागीदार एकत्र बसून मुख्यमंत्रीपदाबाबत निर्णय घेतील,' असे ते म्हणाले. दुसरीकडे, महायुतीतील शिवसेना आणि भाजपच्या नेत्यांनी मुख्यमंत्री होण्यास कोणताही आक्षेप नसल्याचे म्हटले होते.

शनिवारी झालेल्या निकालानंतर महाराष्ट्राला देवेंद्र फडणवीस पुन्हा एकदा मुख्यमंत्री होण्याची शक्यता वाढली आहे. भाजपने महाराष्ट्रात १४९ जागांवर निवडणूक लढवली होती आणि १२४ जागांवर आघाडीवर आहे. याचा अर्थ ८३% स्ट्राइक रेट आहे.

'बाटेंगे तो काटेंगे' यशस्वी: लोकसभा निवडणुकीत मुस्लिम बहुल मतदारसंघ असलेल्या धुळ्यातील मालेगाव सेंट्रल विधानसभा मतदारसंघात देवेंद्र यांनी काँग्रेस उमेदवाराविरुद्ध हिंदू मते एकवटली. त्यांनी केलेले 'बाटेंगे तो काटेंगे' हे विधान मोठ्या प्रमाणात प्रभावी ठाले. यामुळे या भागात हिंदू मतांचे ध्रुवीकरण झाले. उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी प्रथम म्हटलेले 'बाटेंगे तो काटेंगे' हे विधान महाराष्ट्राच्या निवडणुकीचे चित्रच बदलून टाकले.

एकनाथ शिंदे हे स्वतः एक प्रबळ मराठा नेते म्हणून उदयास आले आहेत आणि शिवसेनेच्या चांगल्या कामगिरीमुळे ते बाळासाहेब ठाकरे यांचे खरे वारसदार आहेत हे लोकांना दाखवून दिले आहे. शिंदे यांच्या सेनेने ८१ जागांवर निवडणूक लढवली आणि ५५ जागांवर आघाडी घेतली आहे, या पक्षाचा ८१% स्ट्राइक रेट आहे.

शिंदे यांची लडकी बहिण योजना ही गेम चेंजर ठाली. महिला मतदारांना जिंकण्यास मदत झाली. काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील महाविकास आघाडी सत्तेवर आली तर राज्याला गॅरंटीच्या आश्वासनात बुडवेल, असे त्यांनी म्हटले होते, ज्याचा प्रभाव पडला. महाविकास आघाडी सरकार पाडून उद्धव ठाकरे यांना मुख्यमंत्रीपदावरून खाली खेचणारे देवेंद्र फडणवीस होते. त्या वेळी त्यांनी मुख्यमंत्री होण्याची संधी एकनाथ शिंदे यांना सोडली होती.

२०१४ ते २०१९ पर्यंत फडणवीस महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री होते. मात्र, महायुती सरकार सत्तेवर आल्यावर त्यांनी एकनाथ शिंदे यांच्यासोबत उपमुख्यमंत्री म्हणून काम केले. शेवटी त्यांनी आपल्या युतीत सामील झालेले अजित पवार यांच्यासोबत उपमुख्यमंत्रीपद वाटून घेतले. मात्र, शनिवारी झालेल्या निवडणुकीच्या निकालामुळे फडणवीस यांना मुख्यमंत्री करावे, अशी मागणी वाढत आहे.