
Saphala Ekadashi Vrat Katha Story and Significance : धर्मग्रंथानुसार, एका वर्षात एकूण २४ एकादशी येतात. त्यापैकी सफला एकादशी ही एक आहे. या एकादशीची कथा स्वतः भगवान श्रीकृष्णाने अर्जुनाला सांगितली होती आणि म्हटले होते की, 'जसे नागांमध्ये शेषनाग, पक्ष्यांमध्ये गरूड आणि ग्रहांमध्ये सूर्य व चंद्र आहेत, त्याचप्रमाणे सफला एकादशी ही सर्व एकादशींमध्ये श्रेष्ठ आहे. या दिवशी जो व्यक्ती विधीपूर्वक व्रत करतो, त्याला अश्वमेध यज्ञासारखे फळ मिळते.' या व्रताची कथाही खूप रंजक आहे. पुढे वाचा या व्रताची कथा…
एकेकाळी चंपावती नावाच्या नगरीत महिष्मान नावाचा राजा राज्य करत होता. त्याला चार पुत्र होते, त्यापैकी सर्वात मोठा मुलगा लुम्पक हा अत्यंत क्रूर आणि पापी होता. सारी प्रजा त्याच्यामुळे खूप दुःखी होती. एके दिवशी राजाला आपल्या मुलाबद्दल कळताच त्याने रागावून लुम्पकला राज्याबाहेर काढले.
राज्यातून हद्दपार झाल्यावर लुम्पक चोरी करून आपला उदरनिर्वाह करू लागला. जंगलात राहून तो पशुपक्ष्यांची हत्या करून त्यांना खात असे. ज्या जंगलात लुम्पक राहत होता, ते जंगल देवाला अत्यंत प्रिय होते. जंगलात एक पिंपळाचे झाड होते. लुम्पक आपला बहुतेक वेळ त्या झाडाखालीच घालवत असे.
एकदा पौष महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील दशमी तिथीला लुम्पक थंडीमुळे बेशुद्ध झाला. त्याचे हात-पाय आखडले. रात्रभर लुम्पक त्याच अवस्थेत पडून होता. दुसऱ्या दिवशी सूर्योदयानंतर उठल्यावर तो अन्नाच्या शोधात निघाला. त्याने काही खाली पडलेली फळे उचलली आणि पुन्हा त्याच पिंपळाच्या झाडाखाली गेला.
पण त्याला ती फळे आवडली नाहीत, म्हणून त्याने ती खाल्ली नाहीत. दुःखी होऊन त्याने ती फळे पिंपळाच्या झाडाखाली ठेवली आणि म्हणाला, 'हे देवा! या फळांनी तुम्हीच तृप्त व्हा.' त्या रात्री लुम्पकला झोप आली नाही. अशाप्रकारे नकळतपणे त्याच्याकडून एकादशीचा उपवास घडला. यामुळे भगवान विष्णू त्याच्यावर खूप प्रसन्न झाले.
एकादशीचे व्रत केल्याने त्याची सर्व पापे नष्ट झाली आणि त्याची बुद्धीही शुद्ध झाली. जेव्हा ही गोष्ट राजा महिष्मानला समजली, तेव्हा त्याने लुम्पकला बोलावून राज्याचा कारभार त्याच्यावर सोपवला. लुम्पक देवाचा भक्त आणि प्रजेचा सेवक बनून राज्य करू लागला. प्रजाही त्याच्या राज्यात खूप आनंदी राहू लागली.
Disclaimer
या लेखात दिलेली माहिती धर्मग्रंथ, विद्वान आणि ज्योतिषांकडून घेतली आहे. आम्ही ही माहिती तुमच्यापर्यंत पोहोचवण्याचे माध्यम आहोत.