Indian Navy EXCLUSIVE: भारतीय नौदलाला मिळणार नवी ताकद, INS सिंधूविजय पाणबुडीची होणार दुरुस्ती; पुन्हा युद्धसज्ज होणार!

Indian Navy EXCLUSIVE: भारतीय नौदलाची सिंधूघोष श्रेणीतील INS सिंधूविजय पाणबुडीची लवकरच विशाखापट्टणम येथील HSL मध्ये दुरुस्ती होणार आहे. या दुरुस्तीमुळे पाणबुडीची कार्यक्षमता आणि सेवाकाळ वाढेल.

नवी दिल्ली: भारतीय नौदलाची ताकद वाढवण्यासाठी, सिंधूघोष श्रेणीतील INS सिंधूविजय पाणबुडीची महत्त्वपूर्ण दुरुस्ती (mid-life refit) केली जाणार आहे. येत्या काही महिन्यांत ही पाणबुडी विशाखापट्टणम येथील हिंदुस्तान शिपयार्ड लिमिटेड (HSL) येथे दुरुस्तीसाठी पाठवली जाईल. १९९१ मध्ये नौदलात दाखल झालेली ही पाणबुडी रशियन किलो-श्रेणीतील असून, ती ‘सिंधूघोष’ श्रेणीतील चौथी पाणबुडी आहे.

संस्कृतमध्ये 'सिंधूविजय' या नावाचा अर्थ 'सागराचा विजेता' असा आहे, जो तिच्या डिझेल-इलेक्ट्रिक अटॅक पाणबुडीच्या शक्तिशाली क्षमतेचे दर्शन घडवतो. याआधी २००५ मध्ये रशियातील झवेझदोचका शिपयार्डमध्ये या पाणबुडीची मोठी दुरुस्ती करण्यात आली होती.

संरक्षण क्षेत्रातील सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, संरक्षण मंत्रालयाने या दुरुस्तीसाठी 'आवश्यकता स्वीकार' (AoN) आधीच दिली आहे. लवकरच या दुरुस्तीचा करार अंतिम टप्प्यात येणार असून, सर्व काही नियोजित वेळेनुसार झाले तर या वर्षाच्या अखेरीस पाणबुडी HSL मध्ये दाखल होईल.

दुरुस्ती पूर्ण झाल्यानंतर, INS सिंधूविजय पुन्हा एकदा युद्धसज्ज होऊन भारतीय नौदलाची कार्यक्षमता वाढवेल. ही दुरुस्ती पाणबुडींना कार्यक्षम, सुरक्षित आणि तांत्रिकदृष्ट्या अद्ययावत ठेवण्यासाठी आवश्यक आहे, असे एका सूत्राने सांगितले. या प्रक्रियेमध्ये पाणबुडीच्या संरचनेत झालेल्या नुकसानाची दुरुस्ती, यंत्रसामग्रीची तपासणी, सेन्सर्स आणि शस्त्रप्रणालीचे अद्ययावतीकरण आणि तिची सेवाकाळ वाढवणे या गोष्टींचा समावेश आहे.

INS सिंधूविजयबद्दल अधिक माहिती

श्रेणी: सिंधूघोष

कमीशन वर्ष: १९९१

लांबी: ७२-७४ मीटर

रुंदी: १० मीटर

वजन: पाण्याच्या पृष्ठभागावर २,३२५ टन आणि पाण्याखाली ३,०७६ टन

गती: पृष्ठभागावर १०-११ नॉट आणि पाण्याखाली १७-१९ नॉट

जास्तीत जास्त खोली: ३०० मीटर

शस्त्रप्रणाली: सहा ५३३-मिमी टॉर्पेडो ट्यूब्स. यामध्ये १८ टॉर्पेडो किंवा २४ सागरी सुरुंगांची (naval mines) क्षमता आहे.

२००५ मधील दुरुस्ती: २००५ मध्ये रशियात झालेल्या दुरुस्तीवेळी या पाणबुडीला टॉर्पेडो ट्यूब्समधून रशियन क्लब-श्रेणीची क्रूझ मिसाईल (Klub-S Land Attack Cruise Missile) डागण्याची क्षमता मिळाली.

आधुनिकीकरण: यात स्वदेशी बनावटीचे सोनार आणि संपर्क प्रणाली (communication system) बसवण्यात आले आहे.

कर्मचारी: ५३ कर्मचारी, ज्यात सुमारे १२-१३ अधिकारी असतात.

मिशन कालावधी: सुमारे ४५ दिवसांपर्यंत मिशनवर राहण्याची क्षमता.

२००५ ते २००७ दरम्यान, दुरुस्तीनंतर नव्या SS-N-27 क्लब-एस क्रूझ मिसाईलचे चाचणी प्रक्षेपण यशस्वी न झाल्याने भारताने सुरुवातीला ही पाणबुडी स्वीकारण्यास नकार दिला होता. समस्यांचे निराकरण झाल्यानंतरच ती स्वीकारली गेली. टॉर्पेडो ट्यूबमधून प्रक्षेपित होणाऱ्या या सबसोनिक क्रूझ मिसाईलची रेंज १६० नॉटिकल मैल (सुमारे २२० किमी) आहे. मिसाईल प्रणालीमध्ये ARGS-54 ऍक्टिव्ह रडार सीकर आणि ग्लोनास उपग्रह व इनर्शियल मार्गदर्शन प्रणालीचा वापर होतो.