भारताच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेत प्रवेश करणे अशक्य, जाणून घ्या किती थर आहेत आणि प्रत्येकाचे काम काय?

Operation Sindoor: रक्षा मंत्रालयाने ऑपरेशन सिंदूरच्या यशावर प्रकाश टाकला. भारताच्या मजबूत एअर डिफेन्स सिस्टीमने शत्रूच्या हवाई हल्ल्यांना निष्प्रभ केले. मल्टी-लेयर सुरक्षेने ड्रोनपासून ते क्षेपणास्त्रांपर्यंत सर्वकाही रोखले.

Operation Sindoor: रक्षा मंत्रालयाने सोमवारी ऑपरेशन सिंदूरबाबत पत्रकार परिषद घेतली. यावेळी एअर मार्शल एके भारती आणि डीजीएमओ लेफ्टनंट जनरल राजीव घई यांनी भारताच्या एअर डिफेन्स सिस्टीमबाबत सांगितले की ही अशी भिंत आहे जी भेदणे शत्रूसाठी अशक्य आहे.

एअर मार्शल एके भारती म्हणाले, "आमच्याकडून आमची एअर डिफेन्स सिस्टीम देशासाठी भिंतीसारखी उभी होती. ही भेदणे शत्रूसाठी अशक्य होते. पाकिस्तानी सैन्याने भारताच्या लष्करी ठिकाणांवर आणि सर्वसामान्य लोकांना नुकसान पोहोचवण्याचा खूप प्रयत्न केला. भारतीय वायुसेनेसह भारतीय नौदल आणि लष्कराची एअर डिफेन्स सिस्टीमही तैनात करण्यात आली होती. आम्ही मल्टी लेयर आणि इंटिग्रेटेड एअर डिफेन्स सिस्टीम लावली."

एअर मार्शल म्हणाले, "विविध प्रकारच्या हवाई सुरक्षा प्रणाली एकत्र आणल्या गेल्या. पॉइंट डिफेन्स सिस्टीम जसे की एअर डिफेन्स गन, सोल्जर फायर मॅनपॅड्स आणि जमिनीवरून हवेत कमी अंतरावर मार करणारे क्षेपणास्त्र ते एरिया डिफेन्स जसे की हवाई सुरक्षा करणारे लढाऊ विमान आणि लांब अंतरावर मार करणारे पृष्ठभागावरून हवेत मार करणारे क्षेपणास्त्र, सर्व एकत्र आणले गेले. पाकिस्तानने अनेक ड्रोन आणि शस्त्रास्त्रांनी सुसज्ज UAV द्वारे हल्ला करण्याचा प्रयत्न केला. त्यांना भारतात विकसित केलेल्या अँटी ड्रोन सिस्टीमने रोखले. यासाठी सॉफ्ट किल आणि हार्ड किल करण्यात आले."

भारताने पूर्णपणे तयार ठेवली होती एअर डिफेन्स सिस्टीम

जनरल राजीव घई म्हणाले, "ऑपरेशन सिंदूरमध्ये दहशतवादी तळांवर हल्ला सीमा ओलांडल्याशिवाय झाला होता. त्यामुळे आम्हाला पूर्ण खात्री होती की पाकिस्तानही सीमा ओलांडल्याशिवाय हल्ला करेल. आम्ही एअर डिफेन्स सिस्टीमची पूर्ण तयारी आधीच केली होती. आमच्या ताफ्यात असलेल्या काउंटर मॅन्ड एरियल सिस्टीम, इलेक्ट्रॉनिक वॉरफेअरची साधने आणि एअर डिफेन्स वेपन्सचे भारतीय वायुसेनेच्या अशाच प्रकारच्या सिस्टीमसोबत अनोखे मिश्रण करण्यात आले. म्हणूनच तुम्ही पाहिले की जेव्हा पाकिस्तान वायुसेनेने आमच्या एअरफिल्ड्स आणि लॉजिस्टिक्स इंस्टॉलेशनवर ९ आणि १० मेच्या रात्री सलग हल्ले केले तेव्हा ते या मजबूत एअर डिफेन्स ग्रीडसमोर अपयशी ठरले."

काय आहे भारताची मल्टी लेयर एअर डिफेन्स सिस्टीम?

भारताच्या मल्टी लेयर एअर डिफेन्स सिस्टीममध्ये चार लेयर आहेत. प्रत्येक लेयरमध्ये वेगळ्या प्रकारचे एअर डिफेन्स वेपन आहे. त्यांचे काम आणि जबाबदारीही वेगळी आहे. हे सर्व मिळून अशी भिंत बनवतात, जी भेदणे शत्रूसाठी कठीण असते.

लेयर १- काउंटर ड्रोन आणि मॅनपॅड्स

काउंटर ड्रोन आणि मॅनपॅड्स पॉइंट एअर डिफेन्ससाठी वापरले जातात. त्यांचा रेंज कमी असतो. त्यांना लष्करी तळ, एअर बेससारख्या महत्त्वाच्या ठिकाणांचे रक्षण करण्यासाठी तैनात केले जाते. काउंटर ड्रोन सिस्टीमचे काम ड्रोन नष्ट करणे हे आहे. तर मॅनपॅड्सद्वारे सैनिक जमिनीवरून हवेत मार करणाऱ्या क्षेपणास्त्राचा वापर करतात. या लेयरची जबाबदारी ड्रोन आणि कमी उंचीवर उडणाऱ्या विमानांना नष्ट करणे ही आहे.

लेयर २- पॉइंट एरिया डिफेन्स

पॉइंट एरिया डिफेन्समध्ये कमी अंतरावर जमिनीवरून हवेत मार करणारी क्षेपणास्त्रे येतात. जसे की आकाश एअर डिफेन्स सिस्टीम. ही एअर बेस, लष्करी तळसारख्या अतिमहत्त्वाच्या ठिकाणांना हवाई हल्ल्यांपासून वाचवण्यासाठी लावली जातात. यातून लढाऊ विमानांपासून ते क्षेपणास्त्रांपर्यंत सर्वकाही पाडता येते.

लेयर ३- मीडियम रेंज सरफेस टू एअर मिसाइल

या लेयरमध्ये बराक ८ सारखी जमिनीवरून हवेत मध्यम अंतरावर मार करणारी क्षेपणास्त्र प्रणाली येते. अशा प्रकारच्या क्षेपणास्त्रांनी लढाऊ विमानांपासून ते क्षेपणास्त्रांपर्यंत, सर्व प्रकारच्या हवाई लक्ष्यांना नष्ट करता येते.

लेयर ४- लॉन्ग रेंज सरफेस टू एअर मिसाइल

या लेयरमध्ये जास्त अंतरावर पृष्ठभागावरून हवेत मार करणारी क्षेपणास्त्रे येतात. यात S-400 आणि पृथ्वी एअर डिफेन्ससारख्या प्रणालींचा समावेश आहे. यांचे काम बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रे, क्रूझ क्षेपणास्त्रे आणि विमाने हवेत नष्ट करणे हे आहे.