
अहमदाबाद- गुजरातमधील अहमदाबादजवळील मेगानीनगर येथे २४२ प्रवाशांसह लंडनला जाणारे एअर इंडियाचे विमान कोसळले. या दुर्घटनेची चौकशी सुरू आहे. यात धक्कादायक माहिती समोर येत आहे. बोईंग ७८७-८ ड्रीमलाइनर मॉडेलचे हे विमान होते आणि या मॉडेलची ही पहिलीच जीवघेणी दुर्घटना होती.
एअर ट्रॅफिक कंट्रोलला पायलटने दिलेल्या शेवटच्या संदेशात “मे डे, नो थ्रस्ट, लूजिंग पॉवर, गोइंग डाउन, अनेबल टू लिफ्ट” असे शब्द होते. विमान उड्डाण केल्यानंतर काही सेकंदातच हा संदेश आला. याचा अर्थ विमानाचा थ्रस्ट नसणे, पॉवर कमी होणे, उंचावर जाऊ न शकणे अशा गंभीर समस्या होत्या.
DGCA नुसार, पायलटने मे डे कॉल दिल्यानंतर एटीसीच्या पुढील संपर्काचे उत्तर मिळाले नाही. विमान कमी उंचीवरूनच कोसळले. कॅप्टन सबरवाल यांचा शेवटचा संदेश एटीसीकडे असल्याचे संबंधित सूत्रांनी सांगितले.
व्हिडिओ, ऑडिओ आणि रडार डेटा नुसार विमान उड्डाण केल्यानंतर वेग कमी झाला. पायलटच्या संदेशासह विमान उंचावर जाऊ न शकल्याने इंजिन थ्रस्ट नसणे किंवा लिफ्ट नसणे असा संशय आहे. तसेच, विमानाचे लँडिंग गिअरही दुर्घटनेच्या वेळी खाली नव्हते, ज्यामुळे उड्डाणाच्या नियमांचे पालन झाले नसल्याचा संशय आहे.
विमानाला आवश्यक लिफ्ट मिळवण्यासाठी फ्लॅप्स उघडणे आवश्यक असते. ते न उघडल्यास किंवा लवकर बंद झाल्यास लिफ्ट कमी होते. त्याच वेळी लँडिंग गिअरही आत घ्यायला हवे. दोन्ही एकाच वेळी बिघडल्यास विमानाचा उड्डाणाचा वेग कमी होतो.
विमान उड्डाण करताना पक्ष्यांचा थवा इंजिनमध्ये गेल्याने दोन्ही इंजिने बंद पडली असण्याची शक्यता आहे. इंधनातील दोषामुळे इंजिन पॉवर बंद पडण्याची शक्यताही पडताळली जात आहे. पायलटने “नो थ्रस्ट” असे म्हटल्याने हा संशय बळावत असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
दुर्घटनेच्या दिवशी गुजरातमध्ये ४०°C पेक्षा जास्त तापमान होते. उष्णतेमुळे हवेचा दाब कमी झाल्यास विमानाला उड्डाण करण्यासाठी जास्त वेग लागतो. याचाही परिणाम झाला असावा, असा तज्ज्ञांचा अंदाज आहे. यांत्रिक बिघाड किंवा उड्डाणाच्या वेळी चुकीची व्यवस्थाही कारण असू शकते.
विमानातील दोन्ही ब्लॅक बॉक्स (कॉकपिट व्हॉइस रेकॉर्डर, फ्लाइट डेटा रेकॉर्डर) सध्या तपासणीखाली आहेत. पायलट डेटा, यांत्रिक बिघाड किंवा इतर कोणतीही समस्या शोधण्यासाठी ही माहिती महत्त्वाची आहे.
भारताच्या DGCA ने एअर इंडियाला इतर ड्रीमलाइनर विमानांची सुरक्षा तपासणी करण्याचे आदेश दिले आहेत. यूकेसह अनेक आंतरराष्ट्रीय तज्ज्ञ या चौकशीत भारतीय अधिकाऱ्यांना मदत करत आहेत.
यापूर्वी ड्रीमलाइनरमध्ये बॅटरी बिघाड, इंधन गळती, इंजिन गोठणे अशा समस्या आल्या आहेत. २०१३ मध्ये दोन बॅटरी स्फोट झाल्यानंतर FAA ने या मॉडेलच्या विमानांचे उड्डाण पूर्णपणे बंद केले होते.